علی ثقفی (۱۳۲۳، قزوین) بنیانگذار و نخستین رئیس انجمن حسابداری ایران (از ۱۳۸۲ تا کنون)، رئیس دانشکده حسابداری و علوم مالی دانشگاه علامه طباطبایی (شهریور ۱۳۹۲ تا کنون)، نخستین دبیرکل جامعه حسابداران رسمی ایران(۱۳۸۲-۱۳۸۰)، و نخستین دبیرکل کانون نهادهای سرمایهگذاری ایران (۱۳۸۸-۱۳۸۵) است.
وی را به سبب بنیانگذاری دورههای کارشناسی ارشد و دکتری حسابداری و راهاندازی مجلات دانشگاهی حسابداری «آفریننده مکتب نظری حسابداری در ایران» میدانند.
او رئیس اسبق دانشکده حسابداری و علوم مالی دانشگاه صنعت نفت (۱۳۷۳-۱۳۷۱)، رئیس اسبق دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی (۱۳۸۷-۱۳۸۳)، عضو هیئت علمی گروه حسابداری دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی (از ۱۳۷۷ تا کنون) و از سرشناسترین دانشگاهیان حسابداری ایران در چهار دهه گذشته است.[۱۱]
خانواده
در سال ۱۳۲۳ در خانوادهای فرهنگی در قزوین دیده به جهان گشود. پدر و مادرش هر دو آموزگار بودند. در سه سالگی مادر خود را از دست داد.
تحصیلات
- سال ۱۳۴۱: دریافت دیپلم ریاضی از دبیرستان محمد قزوینی.
- سال ۱۳۴۵: نامنویسی در موسسه عالی حسابداری در رشته حسابداری.
- بهمن ۱۳۴۹: دریافت مدرک کارشناسی حسابداری از موسسه عالی حسابداری.
- سال ۱۳۵۱: سفر به آمریکا برای تحصیلات تکمیلی و آغاز دوره کارشناسی ارشد حسابداری در دانشگاه ایندیانا.
- سال ۱۳۵۳: دریافت مدرک کارشناسی ارشد حسابداری از دانشگاه ایندیانا با معدل ۱۹٫۸. بلافاصله تحصیل در دوره دکتری حسابداری را در دانشگاه میزوری آغاز کرد. همزمان، اصول حسابداری ۱ و ۲ و حسابداری صنعتی ۱ و ۲ را نیز در این دانشگاه تدریس میکرد.
- سال ۱۳۵۶: دریافت دکتری حسابداری از دانشگاه میزوری.
تدریس در دانشگاهها
- سال ۱۳۵۶: استخدام در دانشگاه میزوری به عنوان استادیار. آن جا، سه سال به تدریس دروس حسابرسی، حسابداری پیشرفته و اصول حسابداری پرداخت.
- سال ۱۳۵۹: به ایران بازگشت و در دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حسابداری دانشگاه صنعت نفت و موسسه عالی بازرگانی به تدریس مشغول شد.
- سال ۱۳۶۰: با انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاهها، وارد وزارت بازرگانی شد. پس از مدتی، به مقام معاونت بررسی قیمتها و عضو هیئت مدیره سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان منصوب شد. ولی، پس از بازگشایی دانشگاهها به تدریس در دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه امام صادق، دانشگاه الزهرا، و دانشکده حسابداری دانشگاه صنعت نفت در سطوح کارشناسی تا دکتری ادامه داد. وی در سال۱۳۷۷ به عضویت هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در آمد که تا کنون ادامه دارد.
راهاندازی دورههای تحصیلات تکمیلی حسابداری در ایران
دوره کارشناسی ارشد حسابداری را در دانشگاه تربیت مدرس راهاندازی کرد و ۱۰ سال سرپرستی رشته حسابداری این دانشگاه را بر عهده گرفت (۱۳۷۱-۱۳۶۲). دوره کارشناسی ارشد حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی نیز به همت وی راهاندازی شد و سرپرستی این دوره نیز سه سال بر عهده وی بود. پس از آن، به راهاندازی دوره دکتری حسابداری در دانشگاههای ایران مبادرت کرد. این دوره را ابتدا در دانشگاه تهران و سپس در دانشگاه علامه طباطبایی راه انداخت.
خلاصهای از مسئولیتهای دانشگاهی
- راهاندازی و سرپرستی دوره کارشناسی ارشد حسابداری دانشگاه تربیت مدرس (۱۳۷۱-۱۳۶۲)؛
- راهاندازی و سرپرستی دوره کارشناسی ارشد و دکتری حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات؛
- راهاندازی و سرپرستی دوره دکتری حسابداری دانشگاه تهران؛
- راهاندازی و سرپرستی دوره دکتری حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی (از ۱۳۷۲)؛
- مدیر گروه حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی (۱۳۸۳-۱۳۷۹).
- رئیس دانشکده حسابداری و علوم مالی دانشگاه صنعت نفت (۱۳۷۳-۱۳۷۱)؛
- رئیس دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی (شهریور ۱۳۸۷ – مهر ۱۳۸۳)؛
- همکاری و سرپرستی علمی همایشهای ملی حسابداری در ایران از سال ۱۳۶۷
خدمات تالیفی
- بنیانگذار مجله علمی-پژوهشی «بررسیهای حسابداری» (نخستین مجله دانشگاهی حسابداری ایران) در دانشگاه تهران و عهدهداری سردبیری آن به مدت پنج سال (۲۰ شماره نخست). بسیاری از دانشجویان آن سالها از این راه وارد حوزه تالیف مقالات علمی حسابداری شدند و با تشویق وی این مسیر را ادامه دادند.
- بنیانگذار و عضو هیئت تحریریه مجله علمی-پژوهشی «مطالعات حسابداری»، دانشگاه علامه طباطبایی، از سال ۱۳۸۲.
- بنیانگذار و عضو هیئت تحریریه مجله علمی-پژوهشی «دانش و پژوهش حسابداری»، انجمن حسابداری ایران، از سال ۱۳۸۴.
- بنیانگذار و سردبیر مجله علمی-پژوهشی «تحقیقات حسابداری و حسابرسی»، انجمن حسابداری ایران، از سال ۱۳۸۸.
- بنیانگذار و سردبیر مجله علمی-ترویجی «مطالعات حسابداری و حسابرسی»، انجمن حسابداری ایران، از سال ۱۳۹۱.
- عضو هیئت تحریریه مجله علمی-پژوهشی «تحقیقات مالی»، دانشگاه تهران.
- همکاری با دانشگاه پیام نور در تهیه و تدوین کتب درسی حسابداری.
- همکاری با سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت) – وابسته به شورای عالی انقلاب فرهنگی – برای تهیه و تدوین کتب درسی رشته حسابداری.
- همکاری مستمر با سازمان حسابرسی؛ وی چهار سال مدیر تدوین استانداردهای حسابداری بود. نشریه ۱۱۳ سازمان حسابرسی با عنوان «مبانی نظری و گزارشگری مالی در ایران» که یکی از دستاوردهای معتبر و مرجع مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی است با مشارکت وی در آن دوران تالیف شد.
نظریههای حسابداری (کتاب)
علی ثقفی پس از سه دهه تدریس در دورههای کارشناسی ارشد و دکتری حسابداری در دانشگاههای ایران سرانجام در مرداد ۱۳۹۲ جلد اول کتاب «نظریههای حسابداری» خود را منتشر کرد. این نخستین کتاب نظریه حسابداری (به انگلیسی:Accounting Theory) است که توسط یک دانشمند ایرانی تالیف شدهاست. این کتاب از سوی انجمن حسابداری ایران منتشر شد.
راهاندازی و رهبری انجمنهای علمی و حرفهای
- بنیانگذار و نخستین رئیس انجمن حسابداری ایران (از ۱۳۸۲ تا کنون).
- نخستین دبیرکل جامعه حسابداران رسمی ایران (۱۳۸۲-۱۳۸۰)؛.
- نخستین دبیرکل کانون نهادهای سرمایهگذاری ایران (۱۳۸۸-۱۳۸۵)