۱-شما حسابرس شرکت آلفا هستید. شرکت آلفا در هیچ زمانی داراییهای ثابت مشهود خود را بیمه نمیکند. در سال مورد رسیدگی، شرکت آلفا تسهیلات بانکی اخذ کرده؛ بنابراین ناچار به بیمه کردن ساختمان کارخانه و ماشینآلات آن به نفع بانک شده است.
شرکت مبلغ پرداختی بابت حق بیمه این داراییها را به حساب پیش پرداخت هزینه بیمه منظور و در آخر سال، مقداری از این پیشپرداخت هزینه بیمه را به حساب هزینههای سال (هزینه بیمه داراییهای ثابت مشهود) منظور کرده است.شما به عنوان حسابرس شرکت آلفا، این هزینه بیمه (پیش پرداخت هزینه بیمه) را به عنوان یک هزینه «مالی» (هزینه تامین مالی) قبول میکنید یا یک هزینه سربار کارخانه؟ اگر مبلغ پیش پرداخت بیمه را یک هزینه مالی قبول دارید، چه مقدار از آن را جزو هزینه سالجاری قبول خواهید کرد؟
آیا به نظر شما این هزینه مالی (اگر قبول داشته باشید که این یک هزینه تامین مالی است) باید در سال اخذ تسهیلات مالی به طور کامل به حساب هزینه مالی سال منظور شود یا اینکه طی دوران بازپرداخت اقساط تسهیلات بانکی، به حساب هزینه مالی آن دوران منظور شود؟
این داراییها به نفع بانک بیمه شده است. آیا شرکت در یادداشتهای پیوست خود میتواند این جمله افشایی را بنویسد: «ساختمان کارخانه و ماشینآلات آن تحت پوشش بیمهای قرار دارند؟»
در صورتی که شرکت آلفا هر ساله کلیه داراییهای ثابت مشهود خود را در مقابل خطرات مختلف بیمه میکرد، پاسخ شما به سوالات مطرح شده در بالا چگونه بود؟
شرکت آلفا همچنین هزینههای زیر را جزو هزینههای مالی خود منظور کرده است. آیا در این مورد با شرکت آلفا موافق هستید؟
۱-هزینه حسابرسی و بازرسی قانونی
۲- هزینه مطالبات سوخت شده و مشکوک الوصول
۳- هزینههای دلالی
۴- هزینههای حقالعمل کاری
۵- هزینههای حسابداری که به صورت قرارداد با شخصی منعقد کرده است
۶- هزینههای مشاوره مالی، مالیاتی و حقوقی
۷- هزینههای کارمزد بانکی که در ارتباط با اخذ تسهیلات مالی از بانک نیست.
پرسش از حسابرسان
حساب جاری سهامداران (شرکاء)
۲-شرکت آلفا (سهامی خاص) در سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ماه ۱۳۸۸ محصول جدیدی را به بازار عرضه کرده و در نتیجه متحمل هزینه آگهی و تبلیغات بسیار عمدهای شده است.
هزینههای آگهی و تبلیغات انجام شده به حدی است که اگر در حساب هزینههای سال مالی مذکور منظور شود، زیان خالص شرکت رقم قابلملاحظهای خواهد بود و سهامداران شرکت مایل نیستند که شرکت زیانده بهنظر رسد؛ بنابراین کلیه سهامداران شرکت موافقت کردهاند که کل هزینههای آگهی و تبلیغات در سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ماه ۱۳۸۸ به حساب جاری آنها بدهکار و در سالهای بعد از محل سود شرکت پایاپای شود.
شما بهعنوان حسابرس مستقل و بازرس قانونی شرکت آلفا (سهامی خاص) برای سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ماه ۱۳۸۸، نسبت به مورد فوق چه نظری دارید؟ آیا شرکت آلفا میتواند حساب جاری سهامداران شرکت را بابت هزینههای آگهی و تبلیغات شرکت بدهکار کند؟
از طرفی هم آیا این عمل شرکت میتواند از نظر سازمان امور مالیاتی کشور مورد قبول واقع شود؟ آیا این عمل شرکت باعث رد شدن دفاتر قانونی شرکت نمیشود؟
پاسخها به این مقاله را در مقالههای بعدی خواهم داد، ولی چنانچه خوانندگان گرامی این مقاله مایل به دادن پاسخهای مطرح شده هستند، لطفا پاسخهای خود را در همین روزنامه چاپ نمایند.
۳-مخاطب این مقاله افرادی هستند که در موسسات حسابرسی در سمتهای حسابرس و یا شاید به احتمال کم حسابرس ارشد مشغول به کار هستند.
پاسخ به این پرسش در مقالات بعدی داده خواهد شد.شما حسابرس شرکت آلفا هستید و صورتهای مالی آن را برای سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ماه ۱۳۸۸ حسابرسی میکنید. شرکت آلفا برای بازخرید سنوات خدمت کارکنان در پایان هر سال، معادل یک ماه آخرین حقوق و مزایای مستمر برای هر سال خدمت آنان ذخیره محاسبه و در حسابها منظور میکند. شما در رسیدگیهای خود متوجه شده اید که در چند سال گذشته، شرکت به کارکنانی که همکاری خود را با شرکت به نحوی خاتمه دادهاند، حداقل یک و نیم ماه آخرین حقوق و مزایای مستمر آنها برای هر سال خدمت محاسبه و به آنها پرداخت کرده و این عمل به صورت یک عرف در شرکت آلفا درآمده است. مدیریت شرکت آلفا معتقد است که طبق قانون کار باید معادل یک ماه آخرین حقوق و مزایای مستمر به کارکنان مستعفی و غیره پرداخت شود و از طرفی هم از نظر هزینههای قابل قبول از نظر سازمان امور مالیاتی، ذخیرهای بیش از یک ماه حقوق و مزایای مستمر، مورد قبول آن سازمان واقع نمی شود.نظر شما در رابطه با این موضوع چیست؟ در صورتی که مابهالتفاوت رقم ذخیره باز خرید سنوات خدمت کارکنان، با در نظر گرفتن یک ماه آخرین حقوق و مزایا ی مستمر و یا یک ماه و نیم آخرین حقوق و مزایا ی مستمر، رقم قابل ملاحظهای (با اهمیت) باشد آیا آن را به عنوان یک بند گزارش به عنوان بدهی ثبت نشده و اینکه سود هر سال بیشتر یا زیان هر سال کمتر نشان داده میشود، در گزارش خود خواهید آورد؟در صورتی که به منظور رعایت اصل احتیاط، شرکت آلفا برای سنوات خدمت کارکنان خود هر ساله معادل سه ماه آخرین حقوق و مزایا ی مستمر با توجه به سنوات خدمت آنها ذخیره در نظر بگیرد، چه نظری را ارائه خواهید داد؟ توجه داشته باشید که مدیریت شرکت آلفا در این مورد به شما توضیح داده است ممکن است که کارگر یا کارگرانی به مراجع ذیصلاح مراجعه کنند و آن مراجع، شرکت را به پرداخت بازخرید سنوات خدمت به بیش از یک یا دو یا سه ماه مجبور کنند.
پاسخ:نگهداری امانی کاربرگهای حسابرسی
جواد عیشآبادی *
کاربرگهای حسابرسی متعلق به حسابرس است، ولی میتواند در شرکت به صورت امانی نگهداری شود.در پاسخ به سوال استاد بزرگوار جناب آقای هوانسیانفر یادآوری میکنم.
طبق بخش ۲۰ استانداردهای حسابرسی هدف حسابرسی، تنها «اظهارنظر» است و طبق بخش ۱۱ استانداردهای یادشده، حسابرس باید «امکان دسترسی بدون محدودیت» به هر گونه سند، مدرک و سایر اطلاعات موردنیاز را جهت کسب شواهد داشته باشد و از این شواهد برای اظهارنظر حرفهای استفاده کند. طبیعی است شواهد مزبور علاوهبر اظهارنظر حرفهای، پشتوانهای لازم به منظور پاسخگویی به مراجع حرفهای و قانونی طبق الزامات حرفهای نیز هست.بنابراین راهحل پیشنهادی اینجانب استفاده از استاندارد بخش ۱۰۷ حسابرسی درخصوص تنظیم قرارداد بین حسابرس و کارفرما است که در استاندارد یادشده به شرایط تنظیم قرارداد و نحوه اجرای آن اشاره دارد. بدیهی است با پیشبینی لازم در قرارداد تنظیمی مبنیبر مسوولیت صاحبکار در نگهداری اسناد و مدارک حسابرسی به صورت امانی و تحویل آن براساس صورتجلسه تنظیمی و لاک و مهر شده به ایشان و نیز امکان دسترسی حسابرس و نهادهای قانونی در موارد الزامی و درج مسوولیت نگهداری در تاییدیه مدیران، میتواند گرهگشای الزامات حرفهای حسابرس و نیز رعایت حقوق صاحبکار در راستای عدمافشای احتمالی اسناد و مدارک محرمانه باشد.
پرسش از حسابرسان
۴-گزارش عدماظهارنظر قبل از شروع کار حسابرسی
شرکت آلفا از موسسه حسابرسی شما که یک موسسه معتبری است درخواست کرده است که حسابرسی صورتهای مالی آن شرکت را برای سالمالی منتهی به ۲۹ اسفند ماه ۱۳۸۹ انجام دهد.
موسسه حسابرسی شما برای بررسی حجم کار و پیشنهاد قیمت، یکی از مدیران موسسه را به آن شرکت فرستاده است. این مدیر در بررسی اولیه متوجه میشود که با توجه به نواقص موجود در اسناد و مدارک و سیستم مالی و …. شرکت آلفا، باید گزارش عدماظهارنظر ارائه شود و هیچ راهی برای اصلاح حسابها برای سالمالی یادشده وجود ندارد که بتوان نسبت به صورتهای مالی شرکت آلفا اظهارنظر مقبول یا مشروط ارائه داد.
حال آیا موسسه شما اجازه دارد که پیشنهاد قیمت دهد و احیانا کار حسابرسی صورتهای مالی آن شرکت را قبول کند؟ آیا نوع اظهارنظری که ارائه خواهد داد را باید از ابتدای کار و قبل از انعقاد قرارداد حسابرسی، به اطلاع مسوولان شرکت آلفا برساند؟ بدیهی است که اگر حسابرس موضوع عدماظهارنظر را از اول کار (قبل از انعقاد قرارداد حسابرسی) به اطلاع مسوولان شرکت آلفا برساند، به احتمال صد در صد نمیتواند کار حسابرسی آن شرکت را بهدست آورد. وظیفه اخلاقی و حرفهای حسابرس در اینگونه موارد چیست؟ آیا از نظر آیین رفتار حرفهای، حسابرس نباید چنین کار حسابرسی را قبول کند؟ اگر مسوولان شرکت آلفا پس از شنیدن نوع اظهارنظری (عدم اظهارنظر) که ارائه خواهید داد، قبول کنند که شما حسابرسی صورتهای مالی آن شرکت را برای سالمالی یادشده انجام دهید، آیا شما از نظر حرفهای میتوانید این کار حسابرسی را قبول کنید؟ در صورتیکه شرکت آلفا از موسسه حسابرسی شما بخواهد که در گزارش حسابرسی خود کلیه موارد در رابطه با صورتهای مالی را که باعث ارائه عدماظهارنظر میشود به صورت بندهای جداگانه درج کنید و در پایان هر بند گزارش بنویسید که «در نتیجه، این موسسه نسبت به این قلم از صورتهای مالی نمیتواند اظهارنظر کند» ولی بند کلی عدماظهارنظر که در آخر گزارش حسابرس آورده میشود را کلا حذف کنید، میتوانید چنین کاری را از نظر حرفهای انجام دهید؟ در دستورالعمل یکی از موسسات حسابرسی بسیار معتبر دنیا (شاید معتبرترین آنها) میخواندم که اگر از اول کار (قبل از انعقاد قرارداد حسابرسی) مطمئن هستید که در نهایت اظهارنظر شما نسبت به صورتهای مالی یک واحد تجاری مردود یا عدماظهارنظر خواهد بود، بهتر است که آن کار حسابرسی را قبول نکنید. نظر شما در این مورد چیست؟
منتظر پاسخهای خوانندگان گرامی که مایلند به چنین مطالبی پاسخ دهند، در همین روزنامه هستم.
۵-اثر اشتباهات روی صورتهای مالی
مخاطبین این نوشتار سرپرستها و مسوولان حسابرسی در موسسات حسابرسی معتبر هستند.
در حسابرسی صورتهای مالی شرکت آلفا برای سالمالی منتهی به ۲۹ اسفندماه ۱۳۸۸، موارد اشتباه متعددی مشاهده شده است (با اهمیت و کم اهمیت) که این اشتباهات به صورت اسناد اصلاحی همراه با سایر اسناد پیشنهادی توسط حسابرس، به شرکت ارائه شده است. شرکت بعضی از این اسناد اصلاحی و پیشنهادی را در حسابهای خود برای سالمالی یادشده عمل کرده و بقیه موارد را به علل مختلف در حسابهای خود ثبت نکرده؛ بنابراین آن موارد در صورتهای مالی نهایی شرکت برای سالمالی منتهی به ۲۹ اسفندماه ۱۳۸۸ منعکس نشده است.
حسابرس ارشد شرکت آلفا به سرپرست و مسوول کار حسابرسی شرکت آلفا پیشنهاد کرده است که کلیه اشتباهات تصحیح نشده و کلیه اسناد پیشنهادی توسط حسابرس که توسط شرکت به ثبت نرسیده را در صورتهای مالی نهایی که توسط شرکت ارائه شده است عمل کند (تاثیر بگذارد) و صورتهای مالی جدید، با توجه به اثر کلیه موارد اشتباه و غیره کشف شده و اسناد پیشنهادی حسابرس که در صورتهای مالی شرکت برای سالمالی یادشده منعکس نشده، تهیه و با صورتهای مالی نهایی ارائه شده توسط شرکت برای سالمالی یادشده مطابقت دهد و مغایرتها را مشخص و در نهایت در مورد اهمیت آثار این موارد روی صورتهای مالی شرکت اظهارنظر کند.
آیا شما به عنوان سرپرست و مسوول کار حسابرسی شرکت آلفا با این عمل حسابرس ارشد موافق هستید؟ آیا عمل ایشان از نظر حسابرسی صحیح است؟ آیا نتایج بهدست آمده میتواند روی اظهارنظر شما روی صورتهای مالی شرکت آلفا تاثیر واقعی داشته باشد؟ آیا چنین موردی را در کلیه حسابرسیها پیشنهاد میکنید؟ آیا به نظر شما این روش میتواند بهترین روش جهت تعیین اثرات مالی نهایی اشتباهات و غیره روی صورتهای مالی یک واحد مورد رسیدگی باشد؟ آیا به نظر شما صورتهای مالی تهیه شده (بعد از تاثیر گذاشتن کلیه موارد یادشده بالا)، وضعیت مالی و نتایج عملیات و جریان وجوه نقد واقعی شرکت آلفا را نشان میدهد؟
پاسخ جناب آقای جواد عیش آبادی، حسابدار رسمی و کارشناس رسمی دادگستری، در رابطه با پرسش «کاربرگهای حسابرسی متعلق به کیست» در این روزنامه مورخ ۴/۱۲/۸۹ به شماره ۲۳۰۴ مطالعه کردم. بسیار پاسخ قانعکننده و صحیحی داده بودند. با آرزوی موفقیت هر چه بیشتر برای ایشان.