امروزه قیمت و کیفیت از مهمترین مزیتهای رقابتی در صنایع بهشمار میآیند. از این رو بررسی رابطه بین این دو مزیت رقابتی در سالهای اخیر به ویژهدر صنایع پیشرو و کشورهای صنعتی بسیار مورد بحث بوده است. این که بدی کیفیت چهتاثیری بر قیمت محصولات و متعاقباً درآمد شرکت خواهد داشت و نیز برای رسیدن بهکیفیت مطلوب باید چقدرهزینه کنیم، بحث هزینه یابی کیفیت را جایگاهی ویژه بخشیدهاست.
ههزینه یابی کیفیت از مباحث جدید مدیریتی است که میتواند وضعیت و عملکرد شرکت را از ابعاد مختلف مانند حسابداری بهای تمام شده (حسابداری صنعتی)،کنترل کیفیت، تعمیرات و نگهداری، زنجیره تامین، مدیریت تولید، انبارها، ایمنی وبهداشت، آموزش و بهسازی و موارد دیگر نشان دهد و با تهیه ترازنامه کیفیت در شرکت ومقایسه روند هزینه های کیفیت میتوان هزینه کیفیت در شرکت را کنترل و بهبود بخشید.
تاکید و کار بر روی مفاهیم هزینه یابی کیفیت در طول زمان،نکات مهم و ارزشمندی را مشخص کرده است که از اهمیت بالایی برخوردارند. برخی از ایننکات عبارتند از:
• هزینه های کیفیت در گزارشهای حسابداری به طور کامل ثبت نمیشوند و اغلب هزینه های واقعی کیفیت بسیار بیشتر از موارد گزارش شده هستند.• هزینه های کیفیت نباید تنها در مورد فعالیتهای عملیاتی و تولیدی درنظر گرفته شوند بلکه فعالیتهای خدماتی و پشتیبانینیز تاثیر عمدهای در افزایش یا کاهش هزینه های کیفیت دارند، بنابراین باید هزینه های مربوط نیز در هزینه های کیفیت مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرند. • کاهش هزینه های کیفیت در چارچوب برنامه های استراتژیک سازمانها قرار دارد.
۱-هزینه های کیفیت کدامند؟
سه دیدگاه اصلی در مورد تعریف هزینه های کیفیت وجود دارد کهعبارتند از:
• هزینه هایرسیدن به کیفیت مطلوب از طریق طراحی و سازماندهی
• هزینه های عملیاتی واحد کنترل کیفیت (تجهیزات، حقوق و دستمزد و…)
• هزینه هایی کهاز کیفیت پایین و نامطلوب محصول ناشی میشود (شامل ضایعات، افت قیمت محصول و…)
در این پژوهش، هزینه کیفیت برابر با مجموع هزینه های سه گروه پیشگفتهدر نظر گرفته شده و تلاش بر این است سیستم هزینهای جامعی طراحی شود که تمامیدیدگاههای هزینهای یادشده را در برگیرد.
گام برداشتن در جهت بهبود کیفیت، به تعریف پروژههای بهبودکیفی و همزمان با آن توسعه سیستم حسابداری نیاز دارد؛ به طوری که بتوان اطلاعات موردنیاز به منظور بررسی عملکرد پروژههای بهبود کیفیت را به دست آورد. بنابراینیک گام اساسی در کاهش هزینهها، اصلاح و توسعه سیستم حسابداری است؛ به گونه ای کهبتوان هزینه های کیفیت را محاسبه کرد و ضمن ارائه گزارشهای مناسب، بهاندازهگیری اثربخشی فعالیتها و پروژههای کاهش هزینه پرداخت و راهکارهای عملیبرای کنترل و بهبود هزینه های کیفیت و به تبع آن، عملیات تضمین و کنترل کیفیتارائه کرد.
به منظور اصلاح و توسعه سیستم حسابداری باید هزینه های کیفیترا طبقهبندی کرد و به هر یک از گروههای هزینهای، کد هزینه تخصیــص داد.
به منظور اندازهگیری هزینه های کیفیت لازم است ابتدا اجزای هزینههای کیفیت شناسایی و طبقهبندی شده، سپس کلیه هزینه های مرتبط با کیفیت بر اساسآمار دادههای هزینهای موجود یا طرح مدون جمعآوری اطلاعات، مشخص و در قالبطبقهبندی شده دسته بندی شوند. تنها در این صورت است که میتوان راهکارهای مناسبیبرای حذف هزینه های عمده کیفیت ارائه و اجرا کرد.
۲- طبقه بندی
کارشناسان، هزینه های کیفیت را در چهار گروه اصلی قرارمیدهند. این گروه بندی در مقایسه با سایر گروه بندیهای رایج، از پذیرش و مقبولیتبیشتری برخوردار است. این چهارگروه عبارتند از:
الف – هزینه های شکست درونی (درون سازمانی) ب– هزینه های شکست برونی ج – هزینه های ارزیابی کیفیت د – هزینه های طرح ریزی،پشتیبانی و پیگیری کیفیت هر یک از این گروه های اصلی نیز زیر مجموعه هایی دارند.
الف :
هزینه های شکست درونی (درون سازمانی)
این هزینه ها شامل ایرادهایی است که در مراحل مختلف پیش ازتحویل محصول به مشتری بروز میکنند و سازمان به روشهای مختلف از قبیل بازرسی وآزمایش توسط کارکنان واحد کنترل کیفیت خود یا بازرسان خارجی به این عیوب پی میبردو به حذف آنها اقدام میکند. زیر گروههای تشکیل دهنده این گروه عبارتند از:
۱ـ هزینه های دور ریز یا اسقاطی : محصولات و اقلامی که به علت عدم انطباق با مشخصه های مهندسی تعریف شده، قابلیت ارائه به مشتریان و یا استفاده در کاربردهای دیگر رانداشته باشند، به عنوان دورریز یا اسقاط درنظرگرفته میشوند. مانند تغییر شکل ورقهای فولادی به علت بالا بودن دمای کورههای لعاب.
۲ـ هزینه هایتعمیر و دوبارهکاری محصولات تولیدی شرکت: محصولاتی که در داخل شرکت ساخته میشوندو به دلیل مطابقت نداشتن با مشخصه های مورد نیاز، قابل استفاده نیستند، در برخیموارد با تکرار برخی فعالیتهای اصلاحی یا انجام فعالیتهای تعمیراتی قابل استفادهمیشوند که هزینه این گونه فعالیتها باید از فعالیتهای تولیدی تفکیک و در سرفصل هزینههای کیفیت منظور شود. اصلاح سوختگی رنگ بدنه خودروها، رگلاژ کردن درهای خودرو و … مثالهای این نوع هزینهها هستند.
۳ـ هزینه های تحلیل شکست: هزینه های مربوط به بررسی و تحلیل کارشناسی علل بروز ایراد در محصول و چارهاندیشی در خصوص راه حلهای رفع و جلوگیری از تکرار آنها در این زیر گروهقرار میگیرند. کلیه هزینه های مربوط به گروههای مهندسی، R&D ومشاوران و جلسات متعددی که با حضور مدیران و کارشناسان ارشد به منظور رفع علت وقوع ضایعات تشکیل میشود، در این گروه از هزینه ها جای میگیرند.
۴ـ تعمیر واصلاحاقلام معیوب دریافتی: شامل هزینه های مربوط به آماده سازی اقلام دریافتی ازتامینکنندگان مواد مورد استفاده که به علت عدم رعایت مشخصه های درخواستی از طرفتامین کننده، به شکل فعلی قابلیت به کارگیری و استفاده را ندارند و باید تعمیر یااصلاح شوند. (قطعات دریافتی از شرکتهای طراحی ومهندسی و یا دیگر ساپلایرها).
۵ـ هزینه هایناشی از نگهداری نامناسب مواد اولیه : هزینه های ناشی از مناسب نبودن نحوهانبارش که به صدمه دیدن اقلام مصرفی منجر میشود، در این گروه قرار میگیرند.مثالهایی از این دست عبارتند از :
• فاسد شدنلاستیک در زیر نور آفتاب • فاسد شدن رنگ و مواد شیمیایی به دلیل گرمای محل نگهداری • زنگزدگی فولاد در مجاورت رطوبت و یا ریزش باران •افت کیفی روغنها به دلیل نفوذ آب ویا اتمام تاریخ مصرف • از بین رفتن محصولات کشاورزی در کارخانه های مواد غذایی کلیهمواردی که شرایط محیطی و جوی بر کیفیتآنها تاثیر میگذارد، در این سرفصلگنجانده میشود.
۶ـ هزینه هایآزمایش مجدد اقلام اصلاح شده : در صورتی که محصولی تعمیر و اصلاح شود یادوباره کاری روی آن صورت گیرد، نیازمند بازرسی و آزمایش به منظور کسب اطمینان ازقرار گرفتن در حدود تلرانس قابل قبول است.هزینه های آزمایشهای مربوط باید ازبازرسی و آزمایشهایی که در شرایط عادی تولید انجام میشوند، تفکیک و به طورجداگانه محاسبه شود، مانند رنگ بدنه خودروهایی که پس از پولیش کردن دوباره تستمیشوند.
۷ـ هزینه درجهبندی کیفیت محصولات زیر سطح قابل قبول : هزینه ناشی از فروش محصولات با قیمتیپایینتر، به دلیل مطابقت نداشتن مشخصههای آنها با محصولات استاندارد در اینزیرگروه قرار میگیرد. اگر به هر دلیل محصولات تولید شده در سطوح کیفیت درجه دو یاپایینتر ارزیابی شوند، با قیمت کمتر به فروش خواهند رسید که این کاهش درآمد رانیز میتوان به عنوان هزینه های کیفیت محاسبه کرد.
ب–
هزینه های شکست برونی (برون سازمانی)
این گروه، هزینه هایی را دربرمیگیرد که پس از دریافت محصولتوسط مشتری ایجاد میشوند و تا پیش از به کارگیری محصول توسط مشتری، مشخص و کشف نشدهاند. عناصراین گروه از هزینه ها عبارتند از:
۱ـ هزینه هایضمانت: این زیرگروه دربرگیرنده هزینه های گارانتی شامل هزینه های تعویض، تعمیرویا جایگزینی محصولات، حمل ونقل و نصب مجدد است.
۲ـ هزینه هایبرگشت محصول توسط مشتری و شکایات مشتریان: هزینه های فعالیتهایی که برایپاسخگویی به مشتریان شاکی و جلب رضایت آنها از سوی شرکت تقبل میشود، شامل هزینههای تماسهای تلفنی، نفر ـ ساعت مورد نیاز برای تکمیل فرمهای نظرخواهی ازمشتریان و پروژههای صدای مشتری و در بعضی موارد پرداخت خسارت به مشتریان.
۳ـ هزینه هایاصلاح محصولات دردست مشتریان: هزینه های تعویض، تعمیر یا جایگزینی محصولات معیوبیکه شرکت برای رفع ایرادهایشان به تعویض و اصلاح اقدام میکند . در سالهای اخیربسیاری از کارخانههای خودروساز نقص فنی موجود درخودروهای فروخته شده خود را بهاطلاع خریداران محصول مورد نظر میرسانند و به تعویض و اصلاح نقص فنی به صورترایگان اقدام میکنند. چنین عملیاتی هزینه های نیروی انسانی، قطعات جایگزین و …را در بر خواهد داشت.
ج)هزینه های ارزیابی
این هزینه ها برای تعیین مطابقت یا عدم مطابقت مشخصه های محصولبا ویژگیهای کیفی مورد نظر صرف میشوند. برخی از زیر گروههای این گروه عبارتنداز:
۱-هزینه های ارزیابی پیمانکاران فرعی
پیمانکاران فرعی تامین کنندگان مواد و قطعات، خدمات و محصولات مورداستفاده شرکت باید پیش از خرید مورد ارزیابی قرار گیرند و از توانایی و قابلیتآنها در برآورده کردن نیازهای شرکت اطمینان حاصل شود. همچنین هنگام ارائه محصولموردنظر و در حین مصرف نیز باید هزینه های بررسی کارشناسی شرکت عرضه کننده وسیستمهای آن، جمعآوری اطلاعات بازخورد مجموعههای مصرفی و تحلیل آنها در این زیرگروه محاسبه شود.
۲-هزینه بازرسی وآزمایش ورودیها
این زیرگروه شامل هزینه های مربوط به بازرسی و آزمایش مواداولیه خریداری شده در هنگام ورود به شرکت، اعزام کارشناس به محل تامینکنندگان کالاهاو مواد یا استفاده از خدمات بازرسی شرکتهای شخص ثالث بازرسیکننده در محلتامینکنندگان کالاست. کلیه هزینه های نیروی کار، تجهیزات، مواد مصرف شده برایآزمایش و تستهای مخرب به منظورکنترل اقلام ورودی به شرکت در این گروه دسته بندیمیشود.
۳)بازرسی وآزمایش حین فرایند
شامل هزینه فعالیتهای بازرسی و آزمایش مجموعهها و قطعات حین فرایندبرای کسب اطمینان از صحت و دقت فرایندهای انجام شده بر روی آنهاست. اینهزینهها شامل هزینه نیروی کار کنترل کیفیت، تجهیزات و مواد مورد نیاز برای آزمایشو همچنین هزینه های خدمات مشاورهای برای بازرسی و آزمایش اقلام حین تولید میشود.
۴)بازرسی وآزمایش محصول نهایی
هزینه بازرسی و آزمایش که بر روی محصول نهایی و به منظور تعیینپذیرش یا عدم پذیرش کالای نهایی تولید شده و مشخص کردن قابلیت ارائه محصول بهمشتری انجام میشود، شامل هزینه های نیروی کار، تجهیزات و مواد است. در صورتی کهکالای آماده شده برای ارسال به مشـتری، بیش از حد قابل قبول اقلام معیوب داشتهباشد باید مورد بازرسی صد در صد قرار گیرد و اقلام معیـوب آن تا رسیدن به حد قابلقبول جداسازی شود. هزینه این بازرسی اضافه باید مشخص و در حسابها تفکیک شود. هزینههای بازرسی محصول نهایی به ندرت صفر میشوند زیرا به منظور جلوگیری از هزینه هایبیشتر باید که محصولات نهایی مورد بازرسی قرار گیرند اما افزایش میزان اشکالاتباعث میشود عمق بازرسیها بیشتر شود و هزینه های بازرسی محصول روند صعودی پیداکند.
۵)هزینه های ایجاد و ممیزی سیستمهای کیفیت
شامل هزینه های فعالیتهای ممیزی در مورد محصول که به منظور کسباطمینان از صحت بازرسی و آزمونها و کنترل انجام صحیح فرایند و مطابقت و یا ردیابیمشخصههای محصول توسط بازرسان داخلی شرکت یا بازرسان خارجی انجام میشود. اینممیزیها میتواند در مورد محصولات ورودی، نیمه ساخته یا محصول نهایی صورت گیرد.(ممیزی ISO، اندازهگیری شاخصهایNPMS، ممیزی EFQM وممیزی دیگرسیستمهای کیفیت)
۶)هزینه های کنترل تجهیزات بازرسی و اندازه گیری
این گروه از هزینهها شامل هزینه های مربوط به کنترل تجهیزات بازرسیو اندازه گیری و حفظ آنها در شرایط مطلوب است؛ به گونهای که بتوان به مقادیراندازه گیری شده توسط این دستگاهها اعتماد کرد. عمده این هزینه ها دربرگیرندهتدارک تجهیزات مناسب و کالیبراسیون آنهاست.
۷)بررسی کیفیت موجودی انبارها
در صورتی که اقلام سالم خریداری شده مدت زمان طولانی و یا در شرایطنامناسب در انبارها نگهداری شوند، ممکن است کیفیت مواد افت کند؛ بنابراین موجودیانبارها در دورههای مختلف احتمالاً مورد ارزیابی قرار میگیرد. در حقیقت هزینههای مربوط به بررسی کیفیت موجودیهایی که در انبار شرکت نگهداری میشوند، بهمنظور کسب اطمینان از حفظ کیفیت مورد نیاز برای استفاده از آنها در تولید محصولاتیا انجام بازرسی و آزمونهاست. هزینه انبارگردانی برای حسابرسی شرکت نباید در اینسرفصل لحاظ شود.
د – هزینه های طرح ریزی، پشتیبانی و پیگیری کیفیت
شامل هزینه فعالیتهایی که برای جلوگیری از بروز ایرادهاوخرابیها در محصولات صرف میشوند. صرف این هزینهها باعث کاهش خرابی و ایراد درمحصول تولیدی در مراحل مختلف ـ از ورود محصولات به شرکت تا تحویل محصول نهایی ـ میشود.اصلیترین زیرگروههای موجود در این گروه عبارتند از:
۱)هزینه های طرح ریزی کیفیت
شامل هزینه فعالیتهایی که به منظور تهیه طرحهای کیفیت برای تولیدمحصولات مختلف، تهیه طرحهای جامع کیفیت در شرکت، سیستم اطلاعاتی کیفیت، تست قابلیتبرآورده کردن نیازها و… صورت میگیرد. همچنین هزینه های تهیه، تکثیر و توزیعدستورالعملها، رویه ها وجزوهها و مستندات مربوط به نحوه پیاده کردن طرحهایتهیه شده نیز در همین گروه لحاظ میشود.
۲)هزینه های آموزش
هزینه های جمع آوری نیازهای آموزشی، برنامهریزی، آماده سازیو اجرای دورههای آموزشی مورد نیاز به منظور حفظ یا ارتقای سطح کیفیت محصولات تولیدیشرکت در این زیر گروه قرار میگیرند. این آموزشها میتوانند آموزشهای تخصصیچگونگی انجام کار یا آموزشهای مرتبط با مفاهیم عمومی کیفیت باشند. همچنین هزینههای خرید کتب و نشریات تخصصی، تهیه و تکثیر جزوههای آموزشی، شرکت در سمینارها،ایاب و ذهاب و اقامت کارشناسان در داخل و خارج از کشور و کلیه هزینه های آموزش دراین سر فصل قابل دسته بندی هستند. زیرا آموزش به منظور جلوگیری از حوادث در حینکار، کاهش خرابیها، دوباره کاریها و بهبود کیفیت در شرکت صورت میپذیرد.
۳)هزینه های طراحی و کنترل فرایند
هزینه فعالیتهای مرتبط با بررسی قابلیتها و تواناییهایفرایند و بازرسیهایی که در خط تولید شکل میگیرند و همچنین فعالیتهایی که به منظورکسب اطمینان از صحت انجام کارها در فرایند تولید انجام میشوند، در این گروه قراردارند. این فعالیتها به منظور پاسخگویی به چنین پرسشهایی صورت میگیرند:
وجود کدام یک از ایسـتگاههای کنترل کیفی منطقی است؟ آیا تعدادایسـتـگاههای کنـترل کیفی کافی است؟ روشهای مناسبتری برای کنترل کیفی وجودندارد؟ استفاده از ابزارها و تجهیزات جدید توجیه کافی دارد؟ آیا استفاده ازحسگرها (سنسورها) میتواند به کاهش هزینه های کیفیت کمک کند و یا کیفیت را افزایشدهد؟
۴)هزینه های گزارشدهی
گزارشدهی کیفیت، وضعیت کیفی محصول و نمرات منفی محصولات،گزارش مربوط به نتایج نظرسنجی از مشتریان، گزارشهای فعالیتهای بازرسی و آزمایش ودیگر گزارشهای مورد نیاز مدیران میانی و ارشد شرکت، در بر گیرنده هزینه هایی استکه باید در این زیر گروه قرار گیرند.در این زمینه جدای هزینه نفر – ساعت، باید هزینههای اداری مربوط را نیز در نظر گرفت.
نکته قابل توجه در مورد گروه بندی فوقو زیر گروههای مربوط، آن است که بسیاری از این زیرگروهها در حالت عادی در سر فصلحسابداری یا اصلا دیده نشده اند یا به صورت مستقل وجود ندارند که تشخیص اینحسابها یکی از اهداف اصلی سیستم حسابداری کیفیت است. به عنوان مثال، زیر گروهبازرسی و آزمون مجدد که از اجزای گروه هزینه های شکست داخلی است، معمولا در سرفصلهای حسابداری وجود ندارد و حسابداران به بازرسی و آزمونهای مجدد مانند بازرسیو آزمون اولیه نگاه میکنند و تفاوتی بین این دو قائل نیستند. این موضوع نیاز بهتغیییر در سیستم حسابداری شرکتها را برای تطبیق با تعاریف هزینه های کیفیت وفراهم آمدن امکان جمع آوری اطلاعات هزینه های کیفیت گوشزد میکند.
تطبیق هزینه های کیفیت با سیستم حسابداری شرکت
با توجه به سر فصلهای هزینه یابی کیفیت و شرایط موجود درشرکت، هزینه های کیفیت را به سه روش زیر محاسبه میکنیم :۱- بعضی از هزینه های کیفیت در سرفصـلهای حـسـابداری شرکت وجود دارند که مبلغ مانده این حسابها جزو هزینه هایکیفیت لحاظ میشود. ۲- آن دسته از هزینه های کیفیت که در صورت حساب کل شرکت دیدهنمیشوند اما میتوان آنها را در حسابهای معین یا تفصیلی شرکت مشاهده کرد. ۳ – هزینه هایی که در سرفصل حسـابهای کل، معین و تفصیلی دیدهنمیشوند و یا با عنوان دیگری محاسبه میشوند که برای محاسبه هزینه های کیفیتباید این سر فصلها به وجود آیند.
ترازنامه هزینه یابی کیفیت
ترازنامه کیفیت نشانگر محاسبه هزینه های کیفیت به صورت ریالیاست و ارتباط بین هزینه های کیفیت را آشکار میکند. با مقایسه ترازنامه کیفیت برایچند سال میتوان موثر بودن سیستم هزینه یابی کیفیت در شرکت را استدلال کرد. افزایشهزینه های ارزیابی و پیشگیری، کاهش هزینه های شکست درونی و برونی را به همراهخواهد داشت و عکس این قضیه نیز صادق است. بر این اساس، هزینه های شکست درونی وبرونی در سمت راست ترازنامه کیفیت وهزینه های ارزیابی و پیشگیری در سمت چپ محاسبهمیشود. با توجه به بالا بودن هزینه های شکست درونی و برونی نسبت به هزینه هایارزیابی و پیشگیری، برای تراز کردن ترازنامه باید تفاوت مبلغ هزینه های شکستدرونی و برونی و هزینه های ارزیابی و پیشگیری را با عنوان هزینه های کیفی قابلکنترل به وقوع پیوسته نشان داد که کاهش این هزینهها در بلند مدت را باید اثربخش بودنسیستم هزینه یابی کیفیت تلقی کرد. پس از تهیه ترازنامه کیفیت، مبلغ ریالی هزینه شکست برونی بسیارحائز اهمیت است. مشکلاتی که پس از تحویل محصول بروز میکند، تا حدود قابل توجهی بیانگرناکارآمد بودن و ضعف روشهای کنترل کیفیت است که این عامل را میتوان از طریقپیگیری و افزایش بودجه هزینه پیشگیری طرحریزی کیفیت، و هزینه طراحی و کنترلفرایند بازرسی و هزینه گزارشدهی بهبود بخشید. توجه به دلایل شکست برونی میتواندبیانگر مواردی باشد که احتمالاً از دید کارشناسان شرکت دور مانده است؛ از این رومیتوان از گزارشهای مربوط به منظور بهبود فرایند طراحی کیفیت استفاده کرد.
شرکت XX سهامی عام ترازنامه کیفیت برای دوره مالی منتهی به ۲۹/۱۲/XX13
هزینه های شکست درونی:هزینه موادوقطعات دور ریز و ضایعات هزینه تعمیر و دوباره کاری محصولات هزینه تحلیل شکست هزینهتعمیر و اصلاح اقلام معیوب هزینه نگهداری نا مناسب مواد اولیه هزینه آزمایش مجددمحصولات اصلاح شده هزینه درجه بندی کیفیت محصولات زیر سطح قابل قبول
هزینه های شکست برونی:
هزینه ضمانت هزینه برگشت محصول توسط مشتری و شکایات مشتریان هزینهاصلاح محصولات در دست مشتریان
هزینه های ارزیابی :هزینه ارزیابیپیمانکاران فرعی، تامین کنندگان مواد، قطعات و خدمات هزینه بازرسی وآزمایش موادوقطعات در بدو ورود هزینه بازرسی و آزمایش حین فرایند هزینه بازرسی و آزمایش محصولنهایی هزینه های ایجاد و ممیزی سیستمهای کیفیت هزینه کنترل تجهیزات بازرسی واندازهگیری هزینه مربوط به بررسی کیفی موجودی انبارها
هزینه های پیشگیری:
هزینه طرح ریزی کیفیت هزینه آموزش هزینه طراحی و کنترل فرایندبازرسی هزینه های گزارشها و آمار مربوط به کیفیت هزینه ارزیابی پیمانکاران فرعی
هزینه های کیفی قابل کنترل به وقوع پیوسته:
۵) نتایج پژوهش
۱ـ۵ ـ گزارش هزینههای کیفیت و سیستمهای ردیابی خطا : پس از محاسبه ترازنامه کیفیت میتوان باتوجه به سهم هر یک از هزینه های کیفیت، از مجموع هزینه کیفیت گزارش تهیه و هزینههای عمده کیفیت شرکت را دسته بندی کرد. سپس از طریق تمرکز بر هزینه های عمده کیفیت، به تهیه سیستمردیابی خطا اقدام کرد و دلایل هزینه های کیفیت را مورد بحث قرار داد.
۲ـ ۵ ـ گزارش هزینههای ضایعات و دوباره کاری بر اساس علت بروز خطا : با مشخص شدن زیرمجموعههایهزینه های شکست درونی میتوان درخصوص وضعیت ضایعات و همچنین دوباره کاری از نظرمبلغ ریالی، دلایل،برنامه ریزی برای تعدیل آنها و.. بحث و تصمیم گیری کرد. باتوجه به طبیعی بودن حدی از ضایعات و دوباره کاری به ویژه در صنایعی که محصولاتپیچیدهتری را تولید میکنند، تاکید ما باید بر ضایعات و دوباره کاریهای بیش ازحد انتظار باشد.
۳ـ۵ ـ گزارش تحلیل اثرات وجود سیستم کنترل کیفیت و سیستم تضمین کیفیت بر کیفیت نهایی محصول:عواملی را که نشان دهنده کارایی و اثر بخشی سیستم کنترل کیفیت هستند، میتوان باتوجه به وضعیت روند نمره منفی خودرو، وضعیت شکایات مشتریان، کاهش هزینه شکست برونیو مواردی از این دست مورد ارزیابی قرار داد.با مشخص کردن شاخصهای مناسب برایسیستم کنترل کیفیت و محاسبه آنها میتوان تحلیل مناسبتری را در این زمینه ارائهداد.
۴ـ۵ ـ گزارشارزیابی عملکرد پیمانکاران: با محاسبه هزینه ارزیابی پیمانکاران فرعی،تامینکنندگان مواد، قطعات و خدمات میتوان وضعیت تعهد پیمانکاران به کیفیتمحصولاتشان را مورد ارزیابی قرار داد. در صورت بالا بودن این دسته از هزینه هایکیفیت، تاکید بر عواملی مانند پروژه ارزیابی پیمانکاران، شرایط تنظیم قراردادها،مذاکره با سازندگان جدید و سایر راهکارها ضروری است.
۵ـ۵ ـ گزارشمقایسهای هزینه های پیشگیری از خطا در برابر کاهش هزینه های خطا: با مقایسه هزینههای پیشگیری و هزینه های شکست درونی و برنامهریزی درخصوص هزینه های قابل کنترلبه وقوع پیوسته، میتوان دلایل و مبالغ این هزینهها را مشخص و راهـکارهای لازم رابرای کاهش آنها ارائه کرد. در صورتی که شرکت هزینه های پیشگیری و ارزیابی راافزایش دهد، میتوان کاهش هزینه های شکست درونی و برونی را انتظار داشت؛ در غیراین صورت مشکلات اساسی در سیستم کیفیت شرکت وجود دارد.
۶ـ۵ ـ گزارش بررسی کارایی سیستم ردیابی علت خطا : با مقایسه روند ترازنامه کیفیت در طولحداقل سه سال و با در نظر گرفتن حجم تولید، استانداردهای جدید کیفیت خودرو، پیشرفت تکنولوژی ابزار وتجهیزات جدید کنترل کیفیت میتوان به تأثیر سیـستم ردیابی خطا درسازمان پی برد.
۷ـ۵ ـ هزینههای کنترل کیفیت در برابر ضایعات : پس از تهیه ترازنامه کیفیت و مقایسه آنبا جمع مانده حسابهای ذیل میتوان نسبت ضایعات را با جمع هزینه های کنترل کیفیتو همچنین روند گذشته مقایسه کرد و در انتها برنامهریزی مطلوبی برای کنترل وکاهشضایعات انجام داد. با توجه به این که وجود ضایعات در شرکتها بدیهی است اما میزانضایعات معقول باید مشخص شود و در حقیقت تلاش ما باید در جهت کنـترل ضایعات بیش ازاندازه معقول باشد.
۸ـ۵ ـ بررسی وارزیابی روشهای انبارداری : با محاسبه مبلغ ریالی مربوط به کنترل کیفی اقلامموجود در انبارها میتوان درخصوص کارا بودن روشهای دپوی مواداولیه، چیدمان وشرایط نگهداری مطلوب مواد اولیه اظهار نظر کرد. در این زمینه مقایسه مبلغ ریالی باسالهای پیش و دلایل افت کیفی مواد و موجودیهای انبار به کارشناسان کمک میکند تابتوانند درخصوص برنامهریزی و رفع مشکلات احتمالی اقدام کنند.
۹ـ۵ ـ بررسی وارزیابی اثربخشی روشهای بستهبندی و حمل و نقل : این نوع هزینه جزء هزینههای شکست درونی محاسبه میشود؛ هر چند محاسبه آن مشکل و بر اساس تخمین است. شکستهشدن اقلام در حین حمل و نقل، واژگون شدن جعبهها و پالتها، حوادث هنگام جابه جاییاقلام و … را میتوان جزء هزینه های کیفیت این مبحث تلقی کرد. هرچند محاسبه مبلغریالی این نوع از هزینهها با مشکلات خاص خود روبه روست اما میتوان با نظراتکارشناسی و تجارب قبلی به صورت تخمینی آنها را محاسبه کرد.
۱۰ـ۵ ـ بررسی وارزیابی کارایی شرکتهای تامین کننده : با توجه به محاسبه هزینه های ارزیابیکیفیت که در ترازنامه توضیح داده شده است، کارشناسان میتوانند عملکردتامینکنندگان قطعات را درخصوص کیفیت قطعات و مواد ارزیابی کنند و در صورت بالابودن این دسته از هزینهها، راهکارهای مناسب برای بهبود قطعات و مواد دریافتی ازتامین کنندگان ارائه دهند. از جمله این موارد اجرای پروژه ارزیابی سازندگان، تاکیدبر کیفیت در زمان تنظیم قرارداد با سازندگان و… است.
۶- خلاصه
در این گزارش ابتدا مفاهیم هزینه یابی کیفیت معرفی شد. هزینهیابی کیفیت پیش نیاز سنجش کارایی و اثربخشی فعالیتها و پروژههای بهبود در شرکتهاست.هزینه یابی کیفیت در سه مرحله اساسی قابل اجراست:
۱- تعیینگروه بندی هزینهها ۲- تدوین سر فصلهای حسابداری و تطبیق و به روز کردن سیستمحسابداری شرکت ۳- جمع آوری دادههای عملیات شرکت و تحلیل نتایج
در ادامه گزارش، پس از تعاریف مختلف از هزینه های کیفیت، طبقهبندی هزینه های کیفیت بر اساس جامع ترین تعریف صورت گرفت. نتیجه نهایی این گروه بندی،یک ساختار درختی از هزینه های کیفیت بود که کل این هزینهها را در چهار گروهاساسی (هزینه های شکست درونی، هزینه های شکست برونی، هزینه های ارزیابی و هزینههای پیشگیری) دستهبندی میکرد و هر گروه نیز زیرگروههای مربوط به خود را داشت.
پس از طراحی و معرفی نمودار طبقه بندی هزینه های کیفیت، هزینههای کیفیت با سر فصلهای حسابداری شرکت تطبیق داده شد. در این مرحله بعضی از هزینههای کیفیت در سر فصل حسابهای شرکت وجود داشت و گروهی از هزینه های کیفیت رامیبایستی در حسابهای معین و تفصیلی جست وجو کرد و در مواردی که هزینه کیفیت جزءدو گروه بالا نبود، سر فصلهای جدید برای اعمال در سیستم حسابداری ارائه شد.
در بخش پایانی گزارش، نحوه استفاده از دادههای سیستم هزینهیابی کیفیت برای تهیه ترازنامه کیفیت و گزارشهای مفید شرح داده شد.
برچسب‌ها: هزینه یابی کیفیت, هزینه های کیفیت, هزینه های شکست درونی, هزینه های تحلیل شکست, هزینه های آزمایش مجدد اقلام اصلاح شده