امروزه قیمت و کیفیت از مهمترین مزیت‏های رقابتی در صنایع بهشمار می‏آیند. از این رو بررسی رابطه بین این دو مزیت رقابتی در سال‏های اخیر به ویژهدر صنایع پیشرو و کشورهای صنعتی بسیار مورد بحث بوده است. این که بدی کیفیت چهتاثیری بر قیمت محصولات و متعاقباً درآمد شرکت خواهد داشت و نیز برای رسیدن بهکیفیت مطلوب باید چقدرهزینه کنیم، بحث هزینه‏ یابی کیفیت را جایگاهی ویژه بخشیدهاست.

Quality

ههزینه‏ یابی کیفیت از مباحث جدید مدیریتی است که می‏تواند وضعیت و عملکرد شرکت را از ابعاد مختلف مانند حسابداری بهای تمام شده (حسابداری صنعتی)،کنترل کیفیت، تعمیرات و نگهداری، زنجیره تامین، مدیریت تولید، انبارها، ایمنی وبهداشت، آموزش و بهسازی و موارد دیگر نشان دهد و با تهیه ترازنامه کیفیت در شرکت ومقایسه روند هزینه ‏های کیفیت می‏توان هزینه کیفیت در شرکت را کنترل و بهبود بخشید.

تاکید و کار بر روی مفاهیم هزینه‏ یابی کیفیت در طول زمان،نکات مهم و ارزشمندی را مشخص کرده است که از اهمیت بالایی برخوردارند. برخی از ایننکات عبارتند از:

هزینه ‏های کیفیت در گزارش‏های حسابداری به طور کامل ثبت نمی‏شوند و اغلب هزینه ‏های واقعی کیفیت بسیار بیشتر از موارد گزارش شده هستند.• هزینه ‏های کیفیت نباید تنها در مورد فعالیت‏های عملیاتی و تولیدی درنظر گرفته شوند بلکه فعالیت‏های خدماتی و پشتیبانینیز تاثیر عمده‏ای در افزایش یا کاهش هزینه ‏های کیفیت دارند، بنابراین باید هزینه‏ های مربوط نیز در هزینه ‏های کیفیت مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرند. • کاهش هزینه ‏های کیفیت در چارچوب برنامه‏ های استراتژیک سازمان‏ها قرار دارد.

 

۱-هزینه ‏های کیفیت کدامند؟

سه دیدگاه اصلی در مورد تعریف هزینه ‏های کیفیت وجود دارد کهعبارتند از:

هزینه ‏هایرسیدن به کیفیت مطلوب از طریق طراحی و سازماندهی

هزینه ‏های عملیاتی واحد کنترل کیفیت (تجهیزات، حقوق و دستمزد و…)

هزینه ‏هایی کهاز کیفیت پایین و نامطلوب محصول ناشی می‏شود (شامل ضایعات، افت قیمت محصول و…)

در این پژوهش، هزینه کیفیت برابر با مجموع هزینه ‏های سه گروه پیشگفتهدر نظر گرفته شده و تلاش بر این است سیستم هزینه‏ای جامعی طراحی شود که تمامیدیدگاه‏های هزینه‏ای یادشده را در برگیرد.

گام برداشتن در جهت بهبود کیفیت، به تعریف پروژه‏های بهبودکیفی و همزمان با آن توسعه سیستم حسابداری نیاز دارد؛ به طوری که بتوان اطلاعات موردنیاز به منظور بررسی عملکرد پروژه‏های بهبود کیفیت را به دست آورد. بنابراینیک گام اساسی در کاهش هزینه‏ها، اصلاح و توسعه سیستم حسابداری است؛ به گونه ای کهبتوان هزینه ‏های کیفیت را محاسبه کرد و ضمن ارائه گزارش‏های مناسب، بهاندازه‏گیری اثربخشی فعالیت‏ها و پروژه‏های کاهش هزینه پرداخت و راهکارهای عملیبرای کنترل و بهبود هزینه ‏های کیفیت و به تبع آن، عملیات تضمین و کنترل کیفیتارائه کرد.

به منظور اصلاح و توسعه سیستم حسابداری باید هزینه ‏های کیفیترا طبقه‏بندی کرد و به هر یک از گروه‏های هزینه‏ای، کد هزینه تخصیــص داد.

به منظور اندازه‏گیری هزینه ‏های کیفیت لازم است ابتدا اجزای هزینه‏های کیفیت شناسایی و طبقه‏بندی شده، سپس کلیه هزینه ‏های مرتبط با کیفیت بر اساسآمار داده‏های هزینه‏ای موجود یا طرح مدون جمع‏آوری اطلاعات، مشخص و در قالبطبقه‏بندی شده دسته بندی شوند. تنها در این صورت است که می‏توان راهکارهای مناسبیبرای حذف هزینه ‏های عمده کیفیت ارائه و اجرا کرد.

 

۲- طبقه ‏بندی

کارشناسان، هزینه ‏های کیفیت را در چهار گروه اصلی قرارمی‏دهند. این گروه‏ بندی در مقایسه با سایر گروه‏ بندی‏های رایج، از پذیرش و مقبولیتبیشتری برخوردار است. این چهارگروه عبارتند از:

الف – هزینه ‏های شکست درونی (درون سازمانی) ب– هزینه ‏های شکست برونی ج – هزینه ‏های ارزیابی کیفیت د – هزینه ‏های طرح ریزی،پشتیبانی و پیگیری کیفیت هر یک از این گروه‏ های اصلی نیز زیر مجموعه‏ هایی دارند.

الف :

هزینه ‏های شکست درونی (درون سازمانی)

این هزینه‏ ها شامل ایرادهایی است که در مراحل مختلف پیش ازتحویل محصول به مشتری بروز می‏کنند و سازمان به روش‏های مختلف از قبیل بازرسی وآزمایش توسط کارکنان واحد کنترل کیفیت خود یا بازرسان خارجی به این عیوب پی می‏بردو به حذف آنها اقدام می‏کند. زیر گروه‏های تشکیل‏ دهنده این گروه عبارتند از:

۱ـ هزینه ‏های دور ریز یا اسقاطی : محصولات و اقلامی که به علت عدم انطباق با مشخصه‏ های مهندسی تعریف شده، قابلیت ارائه به مشتریان و یا استفاده در کاربردهای دیگر رانداشته باشند، به عنوان دورریز یا اسقاط درنظرگرفته می‏شوند. مانند تغییر شکل ورق‏های فولادی به علت بالا بودن دمای کوره‏های لعاب.

۲ـ هزینه ‏هایتعمیر و دوباره‏کاری محصولات تولیدی شرکت: محصولاتی که در داخل شرکت ساخته می‏شوندو به دلیل مطابقت نداشتن با مشخصه‏ های مورد نیاز، قابل استفاده نیستند، در برخیموارد با تکرار برخی فعالیت‏های اصلاحی یا انجام فعالیت‏های تعمیراتی قابل استفادهمی‏شوند که هزینه این گونه فعالیت‏ها باید از فعالیت‏های تولیدی تفکیک و در سرفصل هزینه‏های کیفیت منظور شود. اصلاح سوختگی رنگ بدنه خودروها، رگلاژ کردن درهای خودرو ومثال‏های این نوع هزینه‏ها هستند.

۳ـ هزینه ‏های تحلیل شکست: هزینه ‏های مربوط به بررسی و تحلیل کارشناسی علل بروز ایراد در محصول و چاره‏اندیشی در خصوص راه حل‏های رفع و جلوگیری از تکرار آنها در این زیر گروهقرار می‏گیرند. کلیه هزینه ‏های مربوط به گروه‏های مهندسی، R&D ومشاوران و جلسات متعددی که با حضور مدیران و کارشناسان ارشد به منظور رفع علت وقوع ضایعات تشکیل می‏شود، در این گروه از هزینه‏ ها جای می‏گیرند.

۴ـ تعمیر واصلاحاقلام معیوب دریافتی: شامل هزینه ‏های مربوط به آماده سازی اقلام دریافتی ازتامین‏کنندگان مواد مورد استفاده که به علت عدم رعایت مشخصه‏ های درخواستی از طرفتامین‏ کننده، به شکل فعلی قابلیت به کارگیری و استفاده را ندارند و باید تعمیر یااصلاح شوند. (قطعات دریافتی از شرکت‏های طراحی ومهندسی و یا دیگر ساپلایرها).

۵ـ هزینه ‏هایناشی از نگهداری نامناسب مواد اولیه : هزینه ‏های ناشی از مناسب نبودن نحوهانبارش که به صدمه دیدن اقلام مصرفی منجر می‏شود، در این گروه قرار می‏گیرند.مثال‏هایی از این دست عبارتند از :

فاسد شدنلاستیک در زیر نور آفتاب فاسد شدن رنگ و مواد شیمیایی به دلیل گرمای محل نگهداری زنگزدگی فولاد در مجاورت رطوبت و یا ریزش باران افت کیفی روغن‏ها به دلیل نفوذ آب ویا اتمام تاریخ مصرف از بین رفتن محصولات کشاورزی در کارخانه‏ های مواد غذایی کلیهمواردی که شرایط محیطی و جوی بر کیفیتآنها تاثیر می‏گذارد، در این سرفصلگنجانده می‏شود.

۶ـ هزینه ‏هایآزمایش مجدد اقلام اصلاح شده : در صورتی که محصولی تعمیر و اصلاح شود یادوباره کاری روی آن صورت گیرد، نیازمند بازرسی و آزمایش به منظور کسب اطمینان ازقرار گرفتن در حدود تلرانس قابل‏ قبول است.هزینه ‏های آزمایش‏های مربوط باید ازبازرسی و آزمایش‏هایی که در شرایط عادی تولید انجام می‏شوند، تفکیک و به طورجداگانه محاسبه شود، مانند رنگ بدنه خودروهایی که پس از پولیش کردن دوباره تستمی‏شوند.

۷ـ هزینه درجهبندی کیفیت محصولات زیر سطح قابل قبول : هزینه ناشی از فروش محصولات با قیمتیپایین‏تر، به دلیل مطابقت نداشتن مشخصه‏های آنها با محصولات استاندارد در اینزیرگروه قرار می‏گیرد. اگر به هر دلیل محصولات تولید شده در سطوح کیفیت درجه دو یاپایین‏تر ارزیابی شوند، با قیمت کمتر به فروش خواهند رسید که این کاهش درآمد رانیز می‏توان به عنوان هزینه ‏های کیفیت محاسبه کرد.


ب

هزینه ‏های شکست برونی (برون سازمانی)

این گروه، هزینه ‏هایی را دربرمی‏گیرد که پس از دریافت محصولتوسط مشتری ایجاد می‏شوند و تا پیش از به کارگیری محصول توسط مشتری، مشخص و کشف نشده‏اند. عناصراین گروه از هزینه‏ ها عبارتند از:

۱ـ هزینه ‏هایضمانت: این زیرگروه دربرگیرنده هزینه ‏های گارانتی شامل هزینه ‏های تعویض، تعمیرویا جایگزینی محصولات، حمل ونقل و نصب مجدد است.

۲ـ هزینه ‏هایبرگشت محصول توسط مشتری و شکایات مشتریان: هزینه ‏های فعالیت‏هایی که برایپاسخگویی به مشتریان شاکی و جلب رضایت آنها از سوی شرکت تقبل می‏شود، شامل هزینه‏های تماس‏های تلفنی، نفر ـ ساعت مورد نیاز برای تکمیل فرم‏های نظرخواهی ازمشتریان و پروژه‏های صدای مشتری و در بعضی موارد پرداخت خسارت به مشتریان.

۳ـ هزینه ‏هایاصلاح محصولات دردست مشتریان: هزینه ‏های تعویض، تعمیر یا جایگزینی محصولات معیوبیکه شرکت برای رفع ایرادهایشان به تعویض و اصلاح اقدام می‏کند . در سال‏های اخیربسیاری از کارخانه‏های خودروساز نقص فنی موجود درخودروهای فروخته شده خود را بهاطلاع خریداران محصول مورد نظر می‏رسانند و به تعویض و اصلاح نقص فنی به صورترایگان اقدام می‏کنند. چنین عملیاتی هزینه ‏های نیروی انسانی، قطعات جایگزین و …را در بر خواهد داشت.

ج)هزینه ‏های ارزیابی

این هزینه‏ ها برای تعیین مطابقت یا عدم مطابقت مشخصه‏ های محصولبا ویژگی‏های کیفی مورد نظر صرف می‏شوند. برخی از زیر گروه‏های این گروه عبارتنداز:

 

۱-هزینه ‏های ارزیابی پیمانکاران فرعی

پیمانکاران فرعی تامین کنندگان مواد و قطعات، خدمات و محصولات مورداستفاده شرکت باید پیش از خرید مورد ارزیابی قرار گیرند و از توانایی و قابلیتآنها در برآورده کردن نیازهای شرکت اطمینان حاصل شود. همچنین هنگام ارائه محصولموردنظر و در حین مصرف نیز باید هزینه ‏های بررسی کارشناسی شرکت عرضه کننده وسیستم‏های آن، جمع‏آوری اطلاعات بازخورد مجموعه‏های مصرفی و تحلیل آنها در این زیرگروه محاسبه شود.

۲-هزینه بازرسی وآزمایش ورودی‏ها

این زیرگروه شامل هزینه ‏های مربوط به بازرسی و آزمایش مواداولیه خریداری شده در هنگام ورود به شرکت، اعزام کارشناس به محل تامین‏کنندگان کالاهاو مواد یا استفاده از خدمات بازرسی شرکت‏های شخص ثالث بازرسی‏کننده در محلتامین‏کنندگان کالاست. کلیه هزینه ‏های نیروی کار، تجهیزات، مواد مصرف شده برایآزمایش و تست‏های مخرب به منظورکنترل اقلام ورودی به شرکت در این گروه دسته بندیمی‏شود.

۳)بازرسی وآزمایش حین فرایند

شامل هزینه فعالیت‏های بازرسی و آزمایش مجموعه‏ها و قطعات حین فرایندبرای کسب اطمینان از صحت و دقت فرایندهای انجام شده بر روی آنهاست. اینهزینه‏ها شامل هزینه نیروی کار کنترل کیفیت، تجهیزات و مواد مورد نیاز برای آزمایشو همچنین هزینه ‏های خدمات مشاوره‏ای برای بازرسی و آزمایش اقلام حین تولید می‏شود.

 

۴)بازرسی وآزمایش محصول نهایی

هزینه بازرسی و آزمایش که بر روی محصول نهایی و به منظور تعیینپذیرش یا عدم پذیرش کالای نهایی تولید شده و مشخص کردن قابلیت ارائه محصول بهمشتری انجام می‏شود، شامل هزینه ‏های نیروی کار، تجهیزات و مواد است. در صورتی کهکالای آماده شده برای ارسال به مشـتری، بیش از حد قابل قبول اقلام معیوب داشتهباشد باید مورد بازرسی صد در صد قرار گیرد و اقلام معیـوب آن تا رسیدن به حد قابلقبول جداسازی شود. هزینه این بازرسی اضافه باید مشخص و در حساب‏ها تفکیک شود. هزینه‏های بازرسی محصول نهایی به ندرت صفر می‏شوند زیرا به منظور جلوگیری از هزینه ‏هایبیشتر باید که محصولات نهایی مورد بازرسی قرار گیرند اما افزایش میزان اشکالاتباعث می‏شود عمق بازرسی‏ها بیشتر شود و هزینه ‏های بازرسی محصول روند صعودی پیداکند.

 

۵)هزینه ‏های ایجاد و ممیزی سیستمهای کیفیت

شامل هزینه ‏های فعالیت‏های ممیزی در مورد محصول که به منظور کسباطمینان از صحت بازرسی و آزمون‏ها و کنترل انجام صحیح فرایند و مطابقت و یا ردیابیمشخصه‏های محصول توسط بازرسان داخلی شرکت یا بازرسان خارجی انجام می‏شود. اینممیزی‏ها می‏تواند در مورد محصولات ورودی، نیمه ساخته یا محصول نهایی صورت گیرد.(ممیزی ISO، اندازه‏گیری شاخص‏هایNPMS، ممیزی EFQM وممیزی دیگرسیستم‏های کیفیت)

 

۶)هزینه ‏های کنترل تجهیزات بازرسی و اندازه ‏گیری

این گروه از هزینه‏ها شامل هزینه ‏های مربوط به کنترل تجهیزات بازرسیو اندازه‏ گیری و حفظ آنها در شرایط مطلوب است؛ به گونه‏ای که بتوان به مقادیراندازه‏ گیری شده توسط این دستگاه‏ها اعتماد کرد. عمده این هزینه‏ ها دربرگیرندهتدارک تجهیزات مناسب و کالیبراسیون آنهاست.

 

۷)بررسی کیفیت موجودی انبارها

در صورتی که اقلام سالم خریداری شده مدت زمان طولانی و یا در شرایطنامناسب در انبارها نگهداری شوند، ممکن است کیفیت مواد افت کند؛ بنابراین موجودیانبارها در دوره‏های مختلف احتمالاً مورد ارزیابی قرار می‏گیرد. در حقیقت هزینه‏های مربوط به بررسی کیفیت موجودی‏هایی که در انبار شرکت نگهداری می‏شوند، بهمنظور کسب اطمینان از حفظ کیفیت مورد نیاز برای استفاده از آنها در تولید محصولاتیا انجام بازرسی و آزمون‏هاست. هزینه انبارگردانی برای حسابرسی شرکت نباید در اینسرفصل لحاظ شود.

 

د – هزینه ‏های طرح ریزی، پشتیبانی و پیگیری کیفیت

شامل هزینه فعالیت‏هایی که برای جلوگیری از بروز ایرادهاوخرابی‏ها در محصولات صرف می‏شوند. صرف این هزینه‏ها باعث کاهش خرابی و ایراد درمحصول تولیدی در مراحل مختلف ـ از ورود محصولات به شرکت تا تحویل محصول نهایی ـ می‏شود.اصلی‏ترین زیرگروه‏های موجود در این گروه عبارتند از:

۱)هزینه ‏های طرح ریزی کیفیت

شامل هزینه فعالیت‏هایی که به منظور تهیه طرح‏های کیفیت برای تولیدمحصولات مختلف، تهیه طرحهای جامع کیفیت در شرکت، سیستم اطلاعاتی کیفیت، تست قابلیتبرآورده کردن نیازها وصورت می‏گیرد. همچنین هزینه ‏های تهیه، تکثیر و توزیعدستورالعمل‏ها، رویه‏ ها وجزوه‏ها و مستندات مربوط به نحوه پیاده کردن طرح‏هایتهیه شده نیز در همین گروه لحاظ می‏شود.

 

۲)هزینه ‏های آموزش

هزینه ‏های جمع آوری نیازهای آموزشی، برنامه‏ریزی، آماده سازیو اجرای دوره‏های آموزشی مورد نیاز به منظور حفظ یا ارتقای سطح کیفیت محصولات تولیدیشرکت در این زیر گروه قرار می‏گیرند. این آموزش‏ها می‏توانند آموزش‏های تخصصیچگونگی انجام کار یا آموزش‏های مرتبط با مفاهیم عمومی ‏کیفیت باشند. همچنین هزینه‏های خرید کتب و نشریات تخصصی، تهیه و تکثیر جزوه‏های آموزشی، شرکت در سمینارها،ایاب و ذهاب و اقامت کارشناسان در داخل و خارج از کشور و کلیه هزینه ‏های آموزش دراین سر فصل قابل دسته بندی هستند. زیرا آموزش به منظور جلوگیری از حوادث در حینکار، کاهش خرابی‏ها، دوباره کاری‏ها و بهبود کیفیت در شرکت صورت می‏پذیرد.

 

۳)هزینه ‏های طراحی و کنترل فرایند

هزینه فعالیت‏های مرتبط با بررسی قابلیت‏‏ها و توانایی‏هایفرایند و بازرسی‏هایی که در خط تولید شکل می‏گیرند و همچنین فعالیت‏هایی که به منظورکسب اطمینان از صحت انجام کارها در فرایند تولید انجام می‏شوند، در این گروه قراردارند. این فعالیت‏ها به منظور پاسخگویی به چنین پرسش‏هایی صورت می‏گیرند:

وجود کدام یک از ایسـتگاه‏های کنترل کیفی منطقی است؟ آیا تعدادایسـتـگاه‏های کنـترل کیفی کافی است؟ روش‏های مناسبتری برای کنترل کیفی وجودندارد؟ استفاده از ابزار‏ها و تجهیزات جدید توجیه کافی دارد؟ آیا استفاده ازحسگرها (سنسورها) می‏تواند به کاهش هزینه ‏های کیفیت کمک کند و یا کیفیت را افزایشدهد؟

 

۴)هزینه ‏های گزارش‏دهی

گزارش‏دهی کیفیت، وضعیت کیفی محصول و نمرات منفی محصولات،گزارش مربوط به نتایج نظرسنجی از مشتریان، گزارش‏های فعالیت‏های بازرسی و آزمایش ودیگر گزارش‏های مورد نیاز مدیران میانی و ارشد شرکت، در بر گیرنده هزینه ‏هایی استکه باید در این زیر گروه قرار گیرند.در این زمینه جدای هزینه نفر – ساعت، باید هزینه‏های اداری مربوط را نیز در نظر گرفت.


نکته قابل توجه در مورد گروه بندی فوقو زیر گروه‏های مربوط، آن است که بسیاری از این زیرگروه‏ها در حالت عادی در سر فصلحسابداری یا اصلا دیده نشده اند یا به صورت مستقل وجود ندارند که تشخیص اینحساب‏ها یکی از اهداف اصلی سیستم حسابداری کیفیت است. به عنوان مثال، زیر گروهبازرسی و آزمون مجدد که از اجزای گروه هزینه ‏های شکست داخلی است، معمولا در سرفصل‏های حسابداری وجود ندارد و حسابداران به بازرسی و آزمون‏های مجدد مانند بازرسیو آزمون اولیه نگاه می‏کنند و تفاوتی بین این دو قائل نیستند. این موضوع نیاز بهتغیییر در سیستم حسابداری شرکت‏ها را برای تطبیق با تعاریف هزینه ‏های کیفیت وفراهم آمدن امکان جمع آوری اطلاعات هزینه ‏های کیفیت گوشزد می‏کند.


تطبیق هزینه ‏های کیفیت با سیستم حسابداری شرکت

با توجه به سر فصل‏های هزینه‏ یابی کیفیت و شرایط موجود درشرکت، هزینه ‏های کیفیت را به سه روش زیر محاسبه می‏کنیم :۱- بعضی از هزینه ‏های کیفیت در سرفصـل‏های حـسـابداری شرکت وجود دارند که مبلغ مانده این حساب‏ها جزو هزینه ‏هایکیفیت لحاظ می‏شود. ۲- آن دسته از هزینه ‏های کیفیت که در صورت حساب کل شرکت دیدهنمی‏شوند اما می‏توان آنها را در حساب‏های معین یا تفصیلی شرکت مشاهده کرد. ۳ – هزینه ‏هایی که در سرفصل حسـاب‏های کل، معین و تفصیلی دیدهنمی‏شوند و یا با عنوان دیگری محاسبه می‏شوند که برای محاسبه هزینه ‏های کیفیتباید این سر فصل‏ها به وجود آیند.

 

ترازنامه هزینه یابی کیفیت

ترازنامه کیفیت نشانگر محاسبه هزینه ‏های کیفیت به صورت ریالیاست و ارتباط بین هزینه ‏های کیفیت را آشکار می‏کند. با مقایسه ترازنامه کیفیت برایچند سال می‏توان موثر بودن سیستم هزینه‏ یابی کیفیت در شرکت را استدلال کرد. افزایشهزینه ‏های ارزیابی و پیشگیری، کاهش هزینه ‏های شکست درونی و برونی را به همراهخواهد داشت و عکس این قضیه نیز صادق است. بر این اساس، هزینه ‏های شکست درونی وبرونی در سمت راست ترازنامه کیفیت وهزینه ‏های ارزیابی و پیشگیری در سمت چپ محاسبهمی‏شود. با توجه به بالا بودن هزینه ‏های شکست درونی و برونی نسبت به هزینه ‏هایارزیابی و پیشگیری، برای تراز کردن ترازنامه باید تفاوت مبلغ هزینه ‏های شکستدرونی و برونی و هزینه ‏های ارزیابی و پیشگیری را با عنوان هزینه ‏های کیفی قابلکنترل به وقوع پیوسته نشان داد که کاهش این هزینه‏ها در بلند مدت را باید اثربخش بودنسیستم هزینه‏ یابی کیفیت تلقی کرد. پس از تهیه ترازنامه کیفیت، مبلغ ریالی هزینه شکست برونی بسیارحائز اهمیت است. مشکلاتی که پس از تحویل محصول بروز می‏کند، تا حدود قابل توجهی بیانگرناکارآمد بودن و ضعف روش‏های کنترل کیفیت است که این عامل را می‏توان از طریقپیگیری و افزایش بودجه هزینه پیشگیری طرح‏ریزی کیفیت، و هزینه طراحی و کنترلفرایند بازرسی و هزینه گزارش‏دهی بهبود بخشید. توجه به دلایل شکست برونی می‏تواندبیانگر مواردی باشد که احتمالاً از دید کارشناسان شرکت دور مانده است؛ از این رومی‏توان از گزارش‏های مربوط به منظور بهبود فرایند طراحی کیفیت استفاده کرد.

 

شرکت XX سهامی‏ عام ترازنامه کیفیت برای دوره مالی منتهی به ۲۹/۱۲/XX13

هزینه ‏های شکست درونی:هزینه موادوقطعات دور ریز و ضایعات هزینه تعمیر و دوباره کاری محصولات هزینه تحلیل شکست هزینهتعمیر و اصلاح اقلام معیوب هزینه نگهداری نا مناسب مواد اولیه هزینه آزمایش مجددمحصولات اصلاح شده هزینه درجه بندی کیفیت محصولات زیر سطح قابل قبول


هزینه ‏های شکست برونی:

هزینه ضمانت هزینه برگشت محصول توسط مشتری و شکایات مشتریان هزینهاصلاح محصولات در دست مشتریان


هزینه ‏های ارزیابی :هزینه ارزیابیپیمانکاران فرعی، تامین کنندگان مواد، قطعات و خدمات هزینه بازرسی وآزمایش موادوقطعات در بدو ورود هزینه بازرسی و آزمایش حین فرایند هزینه بازرسی و آزمایش محصولنهایی هزینه ‏های ایجاد و ممیزی سیستم‏های کیفیت هزینه کنترل تجهیزات بازرسی واندازه‏گیری هزینه مربوط به بررسی کیفی موجودی انبارها

هزینه ‏های پیشگیری:

هزینه طرح ریزی کیفیت هزینه آموزش هزینه طراحی و کنترل فرایندبازرسی هزینه ‏های گزارش‏ها و آمار مربوط به کیفیت هزینه ارزیابی پیمانکاران فرعی

هزینه ‏های کیفی قابل کنترل به وقوع پیوسته:

 

 

۵) نتایج پژوهش

۱ـ۵ ـ گزارش هزینه‏های کیفیت و سیستم‏های ردیابی خطا : پس از محاسبه ترازنامه کیفیت می‏توان باتوجه به سهم هر یک از هزینه ‏های کیفیت، از مجموع هزینه کیفیت گزارش تهیه و هزینه‏های عمده کیفیت شرکت را دسته بندی کرد. سپس از طریق تمرکز بر هزینه ‏های عمده کیفیت، به تهیه سیستمردیابی خطا اقدام کرد و دلایل هزینه ‏های کیفیت را مورد بحث قرار داد.

۲ـ ۵ ـ گزارش هزینه‏های ضایعات و دوباره کاری بر اساس علت بروز خطا : با مشخص شدن زیرمجموعه‏هایهزینه ‏های شکست درونی می‏توان درخصوص وضعیت ضایعات و همچنین دوباره کاری از نظرمبلغ ریالی، دلایل،برنامه ریزی برای تعدیل آنها و.. بحث و تصمیم گیری کرد. باتوجه به طبیعی بودن حدی از ضایعات و دوباره کاری به ویژه در صنایعی که محصولاتپیچیده‏تری را تولید می‏کنند، تاکید ما باید بر ضایعات و دوباره کاری‏های بیش ازحد انتظار باشد.

۳ـ۵ ـ گزارش تحلیل اثرات وجود سیستم کنترل کیفیت و سیستم تضمین کیفیت بر کیفیت نهایی محصول:عواملی را که نشان دهنده کارایی و اثر بخشی سیستم کنترل کیفیت هستند، می‏توان باتوجه به وضعیت روند نمره منفی خودرو، وضعیت شکایات مشتریان، کاهش هزینه شکست برونیو مواردی از این دست مورد ارزیابی قرار داد.با مشخص کردن شاخص‏های مناسب برایسیستم کنترل کیفیت و محاسبه آنها می‏توان تحلیل مناسبتری را در این زمینه ارائهداد.

۴ـ۵ ـ گزارشارزیابی عملکرد پیمانکاران: با محاسبه هزینه ارزیابی پیمانکاران فرعی،تامین‏کنندگان مواد، قطعات و خدمات می‏توان وضعیت تعهد پیمانکاران به کیفیتمحصولاتشان را مورد ارزیابی قرار داد. در صورت بالا بودن این دسته از هزینه ‏هایکیفیت، تاکید بر عواملی مانند پروژه ارزیابی پیمانکاران، شرایط تنظیم قراردادها،مذاکره با سازندگان جدید و سایر راهکارها ضروری است.

۵ـ۵ ـ گزارشمقایسه‏ای هزینه ‏های پیشگیری از خطا در برابر کاهش هزینه ‏های خطا: با مقایسه هزینه‏های پیشگیری و هزینه ‏های شکست درونی و برنامه‏ریزی درخصوص هزینه ‏های قابل کنترلبه وقوع پیوسته، می‏توان دلایل و مبالغ این هزینه‏ها را مشخص و راهـکارهای لازم رابرای کاهش آنها ارائه کرد. در صورتی که شرکت هزینه ‏های پیشگیری و ارزیابی راافزایش دهد، می‏توان کاهش هزینه ‏های شکست درونی و برونی را انتظار داشت؛ در غیراین صورت مشکلات اساسی در سیستم کیفیت شرکت وجود دارد.

۶ـ۵ ـ گزارش بررسی کارایی سیستم ردیابی علت خطا : با مقایسه روند ترازنامه کیفیت در طولحداقل سه سال و با در نظر گرفتن حجم تولید، استانداردهای جدید کیفیت خودرو، پیشرفت تکنولوژی ابزار وتجهیزات جدید کنترل کیفیت می‏توان به تأثیر سیـستم ردیابی خطا درسازمان پی برد.

۷ـ۵ ـ هزینه‏های کنترل کیفیت در برابر ضایعات : پس از تهیه ترازنامه کیفیت و مقایسه آنبا جمع مانده حساب‏های ذیل می‏توان نسبت ضایعات را با جمع هزینه ‏های کنترل کیفیتو همچنین روند گذشته مقایسه کرد و در انتها برنامه‏ریزی مطلوبی برای کنترل وکاهشضایعات انجام داد. با توجه به این که وجود ضایعات در شرکت‏ها بدیهی است اما میزانضایعات معقول باید مشخص شود و در حقیقت تلاش ما باید در جهت کنـترل ضایعات بیش ازاندازه معقول باشد.

۸ـ۵ ـ بررسی وارزیابی روشهای انبارداری : با محاسبه مبلغ ریالی مربوط به کنترل کیفی اقلامموجود در انبارها می‏توان درخصوص کارا بودن روش‏های دپوی مواداولیه، چیدمان وشرایط نگهداری مطلوب مواد اولیه اظهار نظر کرد. در این زمینه مقایسه مبلغ ریالی باسال‏های پیش و دلایل افت کیفی مواد و موجودی‏های انبار به کارشناسان کمک می‏کند تابتوانند درخصوص برنامه‏ریزی و رفع مشکلات احتمالی اقدام کنند.

۹ـ۵ ـ بررسی وارزیابی اثربخشی روش‏های بسته‏بندی و حمل و نقل : این نوع هزینه جزء هزینه‏های شکست درونی محاسبه می‏شود؛ هر چند محاسبه آن مشکل و بر اساس تخمین است. شکستهشدن اقلام در حین حمل و نقل، واژگون شدن جعبه‏ها و پالت‏ها، حوادث هنگام جابه جاییاقلام و … را می‏توان جزء هزینه ‏های کیفیت این مبحث تلقی کرد. هرچند محاسبه مبلغریالی این نوع از هزینه‏ها با مشکلات خاص خود روبه روست اما می‏توان با نظراتکارشناسی و تجارب قبلی به صورت تخمینی آنها را محاسبه کرد.

۱۰ـ۵ ـ بررسی وارزیابی کارایی شرکت‏های تامین کننده : با توجه به محاسبه هزینه ‏های ارزیابیکیفیت که در ترازنامه توضیح داده شده است، کارشناسان می‏توانند عملکردتامین‏کنندگان قطعات را درخصوص کیفیت قطعات و مواد ارزیابی کنند و در صورت بالابودن این دسته از هزینه‏ها، راهکارهای مناسب برای بهبود قطعات و مواد دریافتی ازتامین کنندگان ارائه دهند. از جمله این موارد اجرای پروژه ارزیابی سازندگان، تاکیدبر کیفیت در زمان تنظیم قرارداد با سازندگان و… است.

 

۶- خلاصه

در این گزارش ابتدا مفاهیم هزینه‏ یابی کیفیت معرفی شد. هزینهیابی کیفیت پیش نیاز سنجش کارایی و اثربخشی فعالیت‏ها و پروژه‏های بهبود در شرکت‏هاست.هزینه‏ یابی کیفیت در سه مرحله اساسی قابل اجراست:

۱- تعیینگروه بندی هزینه‏ها ۲- تدوین سر فصل‏های حسابداری و تطبیق و به روز کردن سیستمحسابداری شرکت ۳- جمع آوری داده‏های عملیات شرکت و تحلیل نتایج

در ادامه گزارش، پس از تعاریف مختلف از هزینه ‏های کیفیت، طبقهبندی هزینه ‏های کیفیت بر اساس جامع ترین تعریف صورت گرفت. نتیجه نهایی این گروه بندی،یک ساختار درختی از هزینه ‏های کیفیت بود که کل این هزینه‏ها را در چهار گروهاساسی (هزینه ‏های شکست درونی، هزینه ‏های شکست برونی، هزینه ‏های ارزیابی و هزینه‏های پیشگیری) دسته‏بندی می‏کرد و هر گروه نیز زیرگروه‏های مربوط به خود را داشت.

پس از طراحی و معرفی نمودار طبقه بندی هزینه ‏های کیفیت، هزینه‏های کیفیت با سر فصل‏های حسابداری شرکت تطبیق داده شد. در این مرحله بعضی از هزینه‏های کیفیت در سر فصل حساب‏های شرکت وجود داشت و گروهی از هزینه ‏های کیفیت رامی‏بایستی در حساب‏های معین و تفصیلی جست وجو کرد و در مواردی که هزینه کیفیت جزءدو گروه بالا نبود، سر فصل‏های جدید برای اعمال در سیستم حسابداری ارائه شد.

در بخش پایانی گزارش، نحوه استفاده از داده‏های سیستم هزینهیابی کیفیت برای تهیه ترازنامه کیفیت و گزارش‏های مفید شرح داده شد.

 

 

برچسب‌ها: هزینه یابی کیفیت, هزینه ‏های کیفیت, هزینه ‏های شکست درونی, هزینه ‏های تحلیل شکست, هزینه ‏های آزمایش مجدد اقلام اصلاح شده

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

فهرست
error: Alert: Content is protected !!