Accounting and bookkeeping services London - DNV Consulting
هر چند حسابداری صنعتی دارای پیشینه ای بیش از سه قرن است، اما از حسابداری صنعتی به شکل مدون آن با انتشار کتاب هزینه تولید کنندگان و اداره کارگاه ها تألیف هنری متکالف در سال ۱۸۸۵ آغاز شد. دو مولف انگلیسی دیگر به نامهای امیل گارگ و فلس در سال ۱۸۸۷ در کتاب خود به نام حسابهای کارخانه خواستار یکپارچگی حسابداری صنعتی و حسابداری مالی از طریق ارتباط حسابداری صنعتی با حسابهای دفتر کل شدند.
در آستانه قرن بیستم انجمن مهندسین محاسب آمریکا متعاقب ترویج اصول مدیریت علمی، علاقه وافری به حوزه حسابداری صنعتی نشان داد که باعث گسترش این رشته شد. آثار الکساندر همیلتون چرچ در مورد سربار تولید در همین دوره، باعث توسعه بیشتر درک عمومی از عوامل هزینه گردید. برنامه های عملکرد انجمن ملیحسابداری صنعتی مستقر در نیویورک و انستیتوی حسابداران هزینه و کار در لندن که هر دو در سال ۱۹۱۹ تشکیل شدند، باعث نهادینه شدن رشته حسابداری صنعتی گردید. در دهه های ۱۹۲۰تا ۱۹۵۰ موضوعات از قبیل بودجه بندی، هزینه یابی استاندارد، مفاهیم ظرفیت و هزینه یابی متغیروارد مباحث حسابداری شد. هزینه یابی مستقیم مهترین تحول از تحولات مختلف دهه های ۱۹۵۰ تا ۱۹۸۰ بود. در دهه ۱۹۶۰ اصطلاح حسابداری مدیریت رفته رفته جایگزین حسابداری صنعتی شد. هر چند این عنوان توسط افرادی بکار گرفته شده بود، اما چارلزتی هورن گرن به دلیل تنوع آثارش با این عنوان را می توان اشارعه دهنده آن دانست. در دهه ۱۹۹۰حسابداری صنعتی جزی از حسابداری مدیریت محسوب می شد. ضعفها و کاستهای هزینه یابی جذبی منجر به معرفی هزینه یابی بر مبنای فعالیت، توسط پرفسور جانسون و پرفسور کاپلان شد. آنان در کتابی به نام اطلاعات نامربوط: ظهور و سقوط حسابداری مدیریت فعالیت ها را منشاء ایجاد هزینه دانستند و پیشنهاد کردند محصولات (یا مشتریان) به میزان استفاده از فعالیت ها، بایستی هزینه های مربوط را متحمل شوند. معرفی سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت به ارائه سیستم مدیریت بر مبنای فعالیت و همچنین بودجه ریزی بر مبنای فعالیت منجر گردید.
البته افرادی مانند کوهلر و استاباس حتی از دهه ۱۹۳۰ به صورت عملی در طراحی سیستم حسابداری بر مبنای مسئولیت (فعالیت) – و نظری – در تالیفات خود با هیمن عنوان، تلاشهایی کرده بودند.
هزینه یابی بر مبنای فعالیت ادعا می کند محصولات و خدمات تولید شده، مستقیما” مصرف کننده منابع نیست، بلکه مصرف کننده فعالیتهاست. از این نظر هزینه یابی بر مبنای فعالیت، سیستم تسهیم هزینه بر مبنای رسیدگی و تحقیق است، به نحوی که از طریق تجزیه و تحلیل واحد اقتصادی و فرایند های مورد عمل ، محرکهای هزینه شناسایی می شود. هزینه یابی بر مبنای فعالیت را می توان روشی مبتنی بر بازار (اقتصاد بازار) نیز نامید. این روش گرچه از روش های هزینه یابی سنتی، به مراتب مفید تر و کار آمدتر اس، اما هنوز راه حلر نهایی برای رفع کلیه اشکالات در زمینۀ ارائه اطلاعات صحیح و مورد نیاز مدیریت، تلقی نمی شود.
با افزایش سهم فناوری و سایر اجزای هزینه های سربار در تولید کالاها و خدمات، روشهای هزینه یابی سنتی، اطلاعات صحیح در مودر هزینه سربار و تسهیم آن را فراهم می آورد. استفاده از روشهای سنتی قابلیت رقابت را کاهش می دهد و امکان بهبود عملکرد و سود آوری را محدود می کند. در مقابل ، هزینه یابی بر مبنای فعالیت ابزاری قوی برای مدیریت عملیات پیچیده تجاری – تولیدی از طریق ارزیابی دقیق فعالیتهای مودر نیاز فرایند هاست؛ چرا که این روش قادر است بهبود عملکرد و سودآوری را به همراه آورد و قدرت پاسخگویی برای مدیران و مسئولین را فراهم کند.
محاسبه صحیح بهای تمام شدۀ محصول ، بهبود فرایند تولید، حذف فعالیتهای زاید، شناخت محرکهای هزینه، برنامه ریزی عملیات و تعیین راهبرد تجاری واحد اقتصادی، نیازمند اطلاعاتی است که سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت به مراتب بهتر از سیستمهای سنتی حسابداری مدیریت فراهم می آورد.
سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت، مهمترین نیاز واحدهای اقتصادی ، یعنی اطلاعات صحیح و طبقه بندی شده را آنچنان تدارک می کند که امکان بهبود دائمی و دسترسی به کیفیت جامع را تسیهیل نماید. این سیستم به جای پرداختن به عوارض، نشانه هاو معلول، به علت وقایع می پردازد و علت ایجاد هزینه و تولید فعالیت را کالبد شکافی می کند. اگر فعالیتی دارای فلسفه توجیهی، و حتی ارزش افزوده نباشد، زمیه حذف، تعدیل یا بهبود آن را فراهم می کند. در حالی که چنین خواصی در سیستمهای بهای تمام شده ای که حول محور واحدهای سازمانی، مراحل تولید (نه فعالیتها) طراحی شده است، موجود نیست. طبقه بندی هزینه ها به مستقیم و غیرمستقیم و رویارویی با مقادی معتنابهی به عنوان هزینه سربار که تسهیم آنها به نحو صیح اگر غیر ممکن نباشد، بسیار دشوار است، تنها یکی از دلایل این امر است. موجب و دلیل مهمتر، نحوۀ نگاه به کلیت پدیده هاست که در هزینه یابی بر مبنای فعالیت دارای تفاوتی ماهوی با سایر سیستمهای رقیب و سنتی است.
بهره گیری از سیستم مدیریت و هزینه یابی بر مبنای فعالیت، فرصتهای کلانی را برای خلاقیت، نوآوری، نوسازی و پیشرفت در سطوح مختلف واحدهای اقتصادی فراهم می آورد. برای باقی ماندن در صحنۀ رقابت و توسعه و رشد واحد اقتصادی باید به گونه ای عمل شود که هر کار در اولین مرتبه، به بهترین وجه انجام شود. برای تحقق این منظور کلیه اجزای فرایندها، اعم از برنامه ریزی، هماهنگی، اجرا، نظارت و باز خورد، بایستی در هماهنگی با سیستم حسابداری نهایی شده قرار گیرد.
کوتاه سخن اینکه سیستمهای مدیریت و هزینه یابی در یک راستا و بر مبنای فعالیت طراحی می شوند. فعالیتها در قلب سیستم حسابداری مدیریت قرار دارند. تجزیه و تحلیل واحد اقتصادی براساس فعالیتها، امکان ارتباط سطوح مختلف سازمانی به نحوی که براساس برنامه ها، هر واحد بتواند اقدام مورد نظر را انجام دهد، دستیابی به اهداف را تسهیل می نماید، محرکها و منشاء هزینه و فعالیت را شناسایی می کند و لذا فرایند بهبود و پیشرفت مستمر و سیستمهای پشتیبانی تصمیم گیری را تقویت می نماید.
مقدمه
از آنجا که هزینه یابی بر مبنای فعالیت می تواند اطلاعات صحیح تری در خصوص هزینه های محصول ارائه دهد، طی سالهای اخیر توجه زیادی را بخود جلب کرده است. از دیدگاه حسابداری صنعتی، هزینه یابی بر مبنای فعالیت را می توان بسط تکامل یافته ای از روش تخصیص و مرحله ای هزینه تلقی کرد که شالودۀ سیستمهای نوین حسابداری صنعتی است. در مرحلۀ اول این روش، هزینه های غیر مستقیم منابع به مخازن هزینه تخصیص می یابد و در مرحله دوم، هزینه های انباشته شده در مراکز هزینه به محصولات ( یا به سایر موضوعات هزینه) تخصیص داده می شودو تخصیص طبق مرحلۀ اول معمولا” برای ارزیابی عملکرد مدیر مسئول مرکز هزینه و تخصیص طبق مرحله دوم برای تعیین بهای تمام شده محصولات بکار می رود.
طراح سیستم هزینه یابی باید معیارهایی را برای تخصیص هزینه های مراکز هزینه به محصولات انتخاب کند. در صورتی که تخصیص هزینه ها از نوع تسهیم باشد، این معیار مبنای تخصیص یا تسهیم و چنانچه تخصیص با توجه به رابطه علی (علت و معلولی) صورت گیرد، معیار به عنوان محرک هزینه نامیده می شود. نرخ سربار هر مرکز هزینه از تقسیم مجموع هزینه های انباشته شده در مرکز هزینه بر مقدار محصول بودجه شده به عنوان مبنای تخصیص هزینه یا محرک هزینه آن مرکز محاسبه می شود.هزینه های سربار با توجه به نرخ سربار هریک از مراکز هزینه و مبنای تسهیم یا محرک فعالیت هر محصول، به محصولات تسهیم می شود.
سیسمتهای سنتی حسابداری صنعتی که مبتنی بر واحد محصول است بر حجم تولید و واحدهای محصولات خاص، تأکید دارد. در این سیستمها، هزینه ها به واحد های محصولات تولید شده تخصیص داده می شود، زیرا فرض می شود که تنها محصولات منابع را مصرف می کنند. بنابراین، مبانی تخصیص سنتی هزینه ها، برخی ویژگیهای مرتبط با واحد محصول، ساعات کار مستقیم، مبانی تخصیص سنتی هزینه ها، برخی ویژگیهای مرتبط با واحد محصول، ساعات کار مستقیم، ساعات کار ماشین، یا مبلغ مواد مصرفی برای تولید یک واحد محصول را اندازه گیری می کند. در مقابل، در سیستمهای هزینه یابی بر مبنای فعالیت فرض می شود که به جای محصولات، فعالیتها منابع (هزینه ها) را مصرف می کند و محصولات در نتیجۀ انجام فعالیتها تولید می وشد. بنابراین، بر مبنای معیار مناسبی از انجام ( مصرف) هر فعالیت، می توان ردیابی هزینه ها را از منابع بسوی فعالیتها و از فعالیتها به محصولات انجام داد.
crm-analytics

سلسله مراتب فعالیتها
سیسمتهایهزینه یابی بر مبنای فعالیت، بر فعالیتهای تأکید دارد که برای تولید محصولات باید انجام شود. هزینه فعالیتها با توجه به میزان استفاده هر محصول از فعالیتها به محصولات تسهیم می شود. سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت، چهاز طبقه فعالیت مختلف را شناسایی می کند:
۱٫ فعالیتهای سطح واحد محصول که با هر بار تولید یک واحد محصول، انجام می شود.
۲٫ فعالیتهای سطح دسته محصول، که با هر بار تولید یک دسته (مقدار معین) از محصول، انجام می شود.
۳٫ فعالیتهای سطح محصول، که براساس نیاز پشتیبانی تولید انواع محصولات مختلف، اجرا می شود.
۴٫ فعالیتهای سطح کارخانه، که فرایند عمومی تولید کارخانه را پشتیبانی می کند.

تعداد دفعات انجانم فعالیتهای سطح واحد محصول (ماند: سوراخ کردن، ماشین کاری و بازرسی هرقطعه) با توجه به تعداد واحدهای تولید شده، متفاوت است. هزینه این فعالیتها بین واحد هایی که فعالیتها برای آنها انجام گرفته است، تسهیم می شود. تعداد فعالیتهای سطح دسته محصول (مانند: آماده سازی یک ماشین یا سفارش مجموعه ای از قطعات) بر حسب تعداد دسته های ساخته شده، متفاوت است. هزینه این گونه فعالیتها را می توان به هر یک از دسته های محصول نسبت داد. هزینه های سطح دسته محصول، صرف نظر از تعداد واحدهای موجود در هر دسته، اغلب ثابت است. فعالتهای سطح محصول برای پشتیانی از محصولات مختلف در خط تولید شرکت، انجام می شود. حفظ مشخصات محصول (نظیر صورت مواد نیاز و تعیین مسیر اطالعات)، انجام تغییرات مهندسی، انجام آزمایشهای خاص بطور منظم و سرعت بخشیدن به جریان خروجی محصولات از جمله فعالیتهای سطح محصول است. هزینه های این گونه فعالیتها، صرف نظر ازتعداد هر دسته محصول یا تعداد واحدهای تولید شده از هر محصول، ثابت و می توان آنها را به محصولات تخصیص داد.
تسهیم اختیاری هزینه های سطح کارخانه
سه طبقه اول فعالیتهای مورد استفاده سیسمتهای هزینه یابی بر مبنای فعالیت، با هزینه هایی سروکار دارد که می توان آنهار مستقیما” به محصولات تخصیص داد. اما، چهارمین طبقه، یعنی فعالیتهای سطح کارخانه، شامل هزینه هایی است که برای انواع محصولات مشترک است و تنها بر مبنایی اختیاری می توان آنها را بین محصولات تسهیم کرد.
نمونه هایی از فعالیتهای سطح کارخانه شامل روشنایی و نظافت، حفاظت و مدیریت کارخانه است. فعالیتهای سطح کارخانه را می توان با تغییر تأکید تجزیه و تحلیل از محصول به گروهی از محصولات، به جزئیات بیشتر تجزیه کرد. برای مثال، فعالیتهای سطح کارخانه را می توان به فعالیتهای سطح خط تولید محصولات تقسیم کرد. فعالیتهای سطح خط تولید شامل فعالیتهایی که برای یک خط محصول خاص (مانند نمونه سازی) انجام می شود و سایر فعالیتهای سطح کارخانه شامل فعالیتهایی است که نمی توان آنها را با محصولات یا خطوط تولید مرتبط دانست. این تجزیه و تحلیل اضافی موجب شناسایی صرفه جویی های تولید و پشتیبانی خطوط تولید یا مجموعه ای از محصولات می شود.
هزینه یابی بر مبنای فعالیت، هزینه یابی جذبی کامل
اغلب سیستمهای هزینه یابی بر مبنای فعالیت، هرینه های محصول را براساس هزینه یابی جذبی کامل محاسبه می کند. به عبارت دیگر، هزینه های محصول، به ازای هر واحد گزارش می شود. هزینه های محصول شامل کلیه هزینه های مرتبط با تولید است.
هزینه های هر واحد محصول به شرح زیر محاسبه می شود:
• هزینه های سطح دسته محصول تقسیم بر تعداد واحدهای هر دسته؛
• هزینه های سطح محصول و سطح کارخانه تقسیم بر تعداد واحدهای تولید شده؛
• اضافه کردن هزینه سطح دسته محصول و هزینه های سطح محصولر و سطح کارخانه به هزینه های سطح و احد محصول.
بهای تمام شده هر واحد در سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت، با بهای تمام شده محاسبه شده طبق هزینه یابی جذبی کامل، مساوی نیست، زیرا سیستمهای هزینه یابی بر مبنای فعالیت از روشهایی برای تخصیص و تسهیم هزنه ها استفاده می کند که مبتنی بر نظریه سلسله مراتب فعالیتهاست.مزیت بکارگیری چنیین روش متفاوتی، آن است که سیستمهای هزینه یابی بر مبنای فعالیت اطلاعات صحیح تری در خصوص هزینه های محصول ارائه می کند.تغییر پذیری آشکار هزینه های واحد محصول
از آنجا که هزینه های تولید متناسب با تعداد واحدهای تولید شده تغییر می کند، هزینه های هر واحد محصول که طبق سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت محاسبه می شود، حد نامناسبی از تغییر پذیری را در بر می گیرد. در حقیقت، هزینه های مرتبط با دسته محصول را تنها با کاهش تعداد دسته های محصول یا کاراتر نمودن فرایند تولید هر دسته، به جای کاهش تعداد واحد های تولید شده، می توان کاهش داد. این تغییر پذیری نامناسب، ناشی از تسهیم هزینه های سطح دسته محصول، سطح محصول و سطح کارخانه به واحد های تولید شده است. تسهیم هزینه های سطح دسته محصول و سطح محصول، موجب تحریف هزینه های هر واحد محصول نمی شود زیرا جمع هزینه های مرتبط با کل واحد های محصولی که تولید شده است تغییر نمی کند.
از دیدگاه هزینه یابی بر مبنای فعالیت، تنها تسهیم هزینه های سطح کارخانه به محصولات، اختیاری است. از دیدگاه نظری، هزینه های سطح کارخانه نباید به محصولات تخصیص داده شود، زیرا تسهیم اختیاری هزینه های سطح کارخانه به محصولات هیچ گونه اطلاعاتی دربارۀ تولید اقتصادی ارائه نمی کند.
برخی از سیستمهای هزینه یابی بر مبنای فعالیت که بهای تمام شده جذبی کامل واحد محصول را گزارش می کند، از طریق گزارشگری بهای تمام شده محصول به تفکیک فعالیتهای سطح واحد محصول، سطح دسته محصول و سطح محصول، بر موضوع تغییرپذیری آشکار و نامناسب بهای تمام شده واحد محصول، غلبه کرده است. این گونه سیستمهای هزینه یابی بر مبنای فعالیت، هزینه های تخصیص یافته به بهای تمام شده از طریق هر یک از مبانی تخصیص یا محرک فعالیت را به طور جداگانه گزارش می کند. (یادآور می شود در هزینه یابی بر مبنای فعالیت بجای اصطلاح مبنای تخصیص، اصطلاحاتی از قبیل محرک منابع، محرک فعالیت یا – به بیانی عام تر – محرک هزینه به کار می رود). تفاوت بنیادی سیستمهای هزینه یابی بر مبنای فعالیت و هزینه یابی سنتی را با مقایسه شیوۀ تخصیص هزینه های مربوط به فعالیتهای سطح کارخانه، سطح محصول و سطح دسته محصول، با بکار گیری مبنای تخصیص در سطح واحد محصول می توان مشاهده کرد.
ماهیت محرکهای فعالیت
سیستمهای هزینه یابی بر مبنای فعالیت از لحاظ ماهیت محرکهای فعالیت مورد استفاده برای تخصیص هزینه ها، با سیستمهای سنتی هزینه یابی تفاوت دارد. سیستمهای هزینه یابی سنتی تنها از مبانی تسهیم مرحله دوم استفاده می کند که مبتنی بر خصوصیات سطح واحد محصول است (معمولا” ساعات کار مسقتیم به عنوان مبنای تسهیم هزینه ها بکار می رود). از سوی دیگر، سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت از محرکهایی استفاده می کند که به خصوصیات سطح واحد محصول وابسته نیست.
سیستمهای هزینه یابی بر مبنای فعالیت نسبت به سیستمهای هزینه یابی سنتی، دو نوع محرکهای فعالیت، به شرح زیر را شناسایی می کند:
۱٫ محرکهای فعالیت مرتبط با سطح دسته محصول، که فرض می شود منابع معینی، متناسب با تعداد دسته های محصول تولید شده به مصرف می رسد.
۲٫ محرکهای فعالیت مرتبط با سطح محصول، که فرض می شود، منابع معینی به منظور فراهم آوردن امکان تولید محصولات متفاوت به مصرف می رسد.
سیستمهای هزینه یابی بر مبنای فعالیت که به خوبی طارحی شده باشد از طریق مطابقت سطح فعالیت با محرک انتخابی برای تخصیص هزینه ها به محصولات، از مزایای انواع محرکهای اضافی مذکور بهره می برد. برای مثال، در یک سیستم خوب هزینه یابی بر مبنای فعالیت، هزینه های فعالیتهای سطح دسته محصول با استفاده از محرکهای مربوط به سطح دسته محصول، به محصولات تخصیص می یابد.
تعریف سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت
با توجه به مدل چهار طبقه ای سلسله مراتب فعالیتها، سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت تولیدی به شرح زیر تعریف می شود:
سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت تولیدی، فعالیتهای عمدۀ فرایند تولید را شناسایی و سپس در یکی از چهار طبقه زیر طبقه بندی می کند:
فعالیتهای سطح واحد محصول، سطح دسته محصول، سطح محصول و سطح کارخانه.
هزینه های سه طبقه اول از فعالیتها، با استفاده از محرکهای فعالیت که تابع گرایش و تغییر پذیری هزینه های مورد تخصیص است، به محصولات تخصیص داده می شود، اما هزینه های فعالیتهای سطح کارخانه به عنوان هزینه های دوره تلقی شده، یا بر مبنایی اختیاری به محصولات تسهیم می شود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

فهرست
error: Alert: Content is protected !!